Haccın sünnetleri şunlardır:
1- Âfâki olanların
hemen mescidi harama giderek tavaf-ı kudum yapmaları. Kâbe’yi görünce tekbir,
tehlil ve dua edilir. Erkekler, Hacer-i esvede el ve yüz sürer. Tavaf-ı kudumden
sonra ve iki rekat namazdan sonra, Safâ ile Merve arasında sa’y yapılır. Bundan
sonra, ihramdan çıkmadan, Mekke şehrinde oturup, terviye gününe kadar,
istenildiği miktar, nafile tavaf yapılır. Müfrid olan ve kârin olan hacılar, taş
atıp, tıraş oluncaya kadar ihramdan çıkmayacağı için, ihramın yasakladığı
şeylerden, her gün sakınmaları lazım olur. Mescid-i haram içinde namaz
kılanların önünden geçmek günah değildir.
2- İmamın üç yerde hutbe
okumasıdır. Birisi Zilhicce ayının yedinci günü Mekke’de; ikincisi dokuzuncu
günü, öğle namazı olunca, öğle ve ikindi namazlarından önce, Arafat’ta;
üçüncüsü, onbirinci günü, Minâ’da okunur. Arafat’ta hutbe bitince öğle ve hemen
sonra ikindi namazı cemaat ile kılınır. İmama yetişemeyen ikindi namazını ikindi
vaktinde kılar namazdan sonra imam ve cemaat Mescid-i Nemre’de Mevkıfe kıbleye
karşı ayakta veya oturarak vakfeye durur. Cebeli Rahme kayaları üstüne çıkmak ve
vakfe için niyet lazım değildir.
3- Arafat’a gitmek için, Mekke’den
Terviye [Zilhiccenin sekizinci] günü, sabah namazından sonra çıkmak. [Mekke’den
Minâ’ya gidilir].
4- Arefe gününden önceki ve bayramın birinci günü,
ikinci ve üçüncü geceleri Minâ’da yatmak. (Üçüncü gece ve günü Minâ’da kalmak
mecburi değildir.)
5- Arafat’a gitmek için, Minâ’da, güneş doğduktan
sonra yola çıkmak.
6- Arefe gecesi Müzdelife’de yatmak. Arafat’tan
Müzdelife’ye gelip, burada, yatsı vakti olunca, akşam ve yatsı namazları birbiri
ardınca, cemaat ile kılınır. Akşam namazını Arafat’ta veya yolda kılanın,
yatsının vakti çıkmadan Müzdelife’ye gelirse, burada tekrâr cemaat ile veya
yalnız olarak, yatsı ile birlikte kılması lazımdır.
7- Müzdelife’de,
vakfeye, fecr ağardıktan sonra durmak. Gece Müzdelife’de yatıp, fecr açılırken,
sabah namazını hemen kılıp, sonra, Meş’arilharam denilen yerde, ortalık
aydınlanıncaya kadar, vakfeye durulur. Güneş doğmadan önce, Minâ’ya hareket
edilir. Yolda Muhasser denilen vâdide durmamalıdır. Burası Eshâb-ı fil durak
yeridir.
8- Minâ’ya gelince Mescid-i hif’e en uzak olan ve Cemre-i Akâ’be
denilen yerde, sağ elin baş ve şehadet parmakları ile, iki buçuk metreden veya
daha uzaktan, Cemre yerini gösteren duvarın dibine nohut kadar yedi taş atılır.
Duvarın üstüne veya insana, hayvana çarptıktan sonra dibine düşerse caiz olur.
Ertesi fecre kadar caiz ise de, o gün öğleden önce atmak sünnettir. Sonra, hiç
durmadan buradan gidilip, isterse kurban keser. Çünkü seferi olana kurban kesmek
vacip değildir. Seferi olan hacıların, müfrid oldukları zaman kurban kesmeleri
vacip değildir. Kurbandan sonra tıraş olur ve ihramdan çıkar. Bayramın birinci
günü Minâ’da olanlar ve bütün hacılar, bayram namazı kılmaz. Sonra, o gün veya
ertesi gün veya daha ertesi gün Mekke ye gidip Mescid içinden niyet ederek
Tavaf-ı ziyaret yapar. Buna Tavaf-ül ifâda da denilir. Tavafı ziyareti ve tıraşı
bayramın üçüncü günü güneş battıktan sonraya bırakmak mekruhtur ve kurban kesmek
lazım olur. Yalnız baygın olan kişinin yerine başkası tavaf yapılabilir. Tavafı
ziyarette Reml ve Sa’y yapılmaz. Tavaf namazından sonra Minâ’ya gelir.
Öğle namazını Mekke’de veya Minâ’da kılar. Bayramın ikinci günü, öğle
namazından sonra Minâ’da hutbe okunur. Hutbeden sonra, üç ayrı yerde, yedişer
taş atılır. Mescid-i Hif’e yakın olandan başlanır. Üçüncü günü de böyle yedişer
taş atılır ki, hepsi kırkdokuz taş olur. Bunları öğleden önce atmak caiz değil
veya mekruhtur. Üçüncü günü güneş batmadan önce, Minâ’dan ayrılır. Dördüncü gün
de Minâ’da kalıp, fecrden güneşin gurubuna kadar dilediği zaman yirmi dört taş
atmak müstehaptır.
Dördüncü günü fecre kadar Minâ’da kalıp taş atmadan
ayrılırsa, koyun kesmek lazım olur. Birinci ve ikinci yerlerinden taş attıktan
sonra, kollar omuz hizasına kaldırılarak ve el ayaları semaya ve kıbleye
çevrilerek dua edilir. Atılacak yetmiş taş, Müzdelife’de veya yolda toplanır.
Hayvan üstünde taş atmak caizdir. Tavaf-ı sadr) dan sonra, zemzem suyu içilir.
Kâbe’nin kapı eşiği öpülür. Göğüs ve sağ yanak Mültezem denilen yere sürülür.
Sonra, Kâbe perdesine yapışıp, bildiği duaları okur. Ağlayarak Mescid kapısından
dışarı çıkar.
9- Arafat’ta, vakfeden önce gusletmek.
10- Minâ’dan
Mekke’ye son dönüşte, önce Ebtah denilen vadiye gelip, burada bir miktar
durmaktır. Buradan Mekke’ye gelip dilediği kadar kalır.
11- Hacca
giderken, muhtaç olmayan ana, babadan, alacaklılardan, kefilinden izin almak
sünnettir. Ana baba muhtaç ise, izinsiz gitmek haramdır. Nafaka bırakmadı ise,
hanımından izinsiz gitmesi de haram olur. Mekke şehrine Mu’alla kapısından,
Mescide Babüsselam’dan ve gündüz girmek müstehaptır.
Haccın sünnetini
yapmayana ceza lazım gelmez. Mekruh olur, sevabı azalır.
İhramla ilgili
sünnetler:
1- İhrama girerken gusletmek veya abdest almak.
2- İhrama
girmeden önce 2 rekat namaz kılmak.
3- Erkekler izar ve rida denilen iki
parça örtüye sarınmak.
4- İhramlı bulunduğu sürede her fırsatta telbiye
söylemek.
5- Telbiyeyi her başlayışta 3 defa tekrarlamak.
6- Telbiyeden
sonra salevat-ı şerife, salevattan sonra dua ve niyazda bulunmak.
Mekke
ve Kâbe ile ilgili sünnetler:
1- Mekke’ye mümkünse gündüz girmek
(müstehaptır)
2- Mekke’ye girmeden önce mümkünse gusletmek veya abdest
almak.
3- Kâbe’yi görünce dua etmek.
4- Kâbe’nin önüne gelince tekbir ve
tehlil getirmek.
5- Mültezem’de yüzü ve göğsü Kâbe duvarına yapıştırıp, dua
ve niyazda bulunmak.
Tavaf ile ilgili sünnetler:
1- Tavafa başlarken
Hacer-i Esved’in hizasına Rükn-i Yemâni cihetinden doğru gelmek.
2- Tavafa
başlarken ve her şavtın sonunda Hacer-i Esved’i istilam etmek.
3- Sonunda
sa’y yapılacak tavaflarda erkekler ıstıba ve remel yapmak.
4- Bütün şavtları
ard arda (ara vermeden) yapmak.
5- Nafile tavafı çok yapmak.
6- Tavaf
esnasında zikir, tehlil ve dua yapmak.
7- Ziyaret tavafını bayramın ilk günü
yapmak.
8- Ziyaret tavafını şeytan taşlama, kurban ve tıraştan sonra
yapmak.
Sa’y ile ilgili sünnetler:
1- Tavaf bitince ara vermeden sa’ye
başlamak.
2- Sa’ye giderken Hacer-i Esved’i istilam etmek.
3- Safâ ve
Merve’de Kâbe görülebilecek kadar yükseğe çıkıp, Kâbe’ye dönerek tekbir, tehlil
ve dua etmek.
4- Erkekler yeşil renkle ışılandırılmış sütunlar arasıda
hervele yapmak, diğer yerlerde ise yavaş yürümek.
5- Bütün şavtları ara
vermeden yapmak.
6- Sa’yı abdestli yapmak.
7- Sa’y esnasında tekbir,
tehlil ve dua yapmak.
1-Arafat ve Vakfe ile ilgili sünnetler:
Arafat’a arefe günü güneş doğduktan sonra Minâ’dan hareket etmek.
2- Öğle ve ikindi namazlarını cem-i takdim ile kılmak.
3- Zevalden sonra vakfe için
mümkünse gusletmek veya abdestli bulunmak.
4- Vakfeyi Cebel-i Rahme
eteklerinde yapmak.
5- Gün boyuca telbiye, zikir, tekbir, tehlil, tesbih
salevat, namaz ve dua ile meşgul olmak.
Müzdelife ve Vakfesi ile ilgili
sünnetler:
1- Arafat’tan arefe günü güneş battıktan sonra Müzdelifeye
sükunetle ağır ağır inmek ve Müzdelife’de “Meş’ar-i Haram” civarında
gecelemek.
2- Sabah namazını erken kılmak.
3- Vakfeyi ortalık iyice aydınlanıncaya kadar sürdürmek.
Minâ ve şeytan taşlama ile ilgili
sünnetler:
1- Bayram sabahı ortalık iyice aydınlandıktan sonra, güneş
doğmadan Müzdelife’den hareket edip, Minâ’ya gelmek.
2- Vakit geçirmeden
büyük şeytanı taşlamak.
3- Taşlama yaparken Mekke’yi sola, Minâ’yı sağ tarafa
almak.
4- Taşları yaklaşık 3,5 - 5 m uzaktan atmak.
5- İkinci ve Üçüncü
6- Bayram günlerinde taşları küçük- orta- büyük şeytan sırası ile atmak.
Küçük ve orta şeytana taş attıktan sonra dua etmek. Büyük şeytan taşlandıktan
sonra hemen ayrılmak.
7- Taşları Bayramın ilk günü öğleden önce, diğer
günlerde ise öğleden sonra güneş batmadan önce atmak.
8- Minâ’da Mekke’ye
dönmekte acele edenler, bayramın üçüncü günü güneş batmadan önce Minâ’dan
ayrılmalı.
Saçların kesilmesi ile ilgili sünnetler:
1- Erkeklerin
saçlarının tamamını tıraş etmesi veya tamamını kısaltması.
2- Tıraşı ziyaret
tavafından önce yapmak.
Zemzemle ilgili sünnetler:
1- Veda tavafını
2- yapıp tavaf namazını kıldıktan sonra bol bol zemzem içmek ve dökülmek.
Zemzemi Kâbe’ye karşı ayakta ve Beytullaha bakarak içmek.
1- Âfâki olanların
hemen mescidi harama giderek tavaf-ı kudum yapmaları. Kâbe’yi görünce tekbir,
tehlil ve dua edilir. Erkekler, Hacer-i esvede el ve yüz sürer. Tavaf-ı kudumden
sonra ve iki rekat namazdan sonra, Safâ ile Merve arasında sa’y yapılır. Bundan
sonra, ihramdan çıkmadan, Mekke şehrinde oturup, terviye gününe kadar,
istenildiği miktar, nafile tavaf yapılır. Müfrid olan ve kârin olan hacılar, taş
atıp, tıraş oluncaya kadar ihramdan çıkmayacağı için, ihramın yasakladığı
şeylerden, her gün sakınmaları lazım olur. Mescid-i haram içinde namaz
kılanların önünden geçmek günah değildir.
2- İmamın üç yerde hutbe
okumasıdır. Birisi Zilhicce ayının yedinci günü Mekke’de; ikincisi dokuzuncu
günü, öğle namazı olunca, öğle ve ikindi namazlarından önce, Arafat’ta;
üçüncüsü, onbirinci günü, Minâ’da okunur. Arafat’ta hutbe bitince öğle ve hemen
sonra ikindi namazı cemaat ile kılınır. İmama yetişemeyen ikindi namazını ikindi
vaktinde kılar namazdan sonra imam ve cemaat Mescid-i Nemre’de Mevkıfe kıbleye
karşı ayakta veya oturarak vakfeye durur. Cebeli Rahme kayaları üstüne çıkmak ve
vakfe için niyet lazım değildir.
3- Arafat’a gitmek için, Mekke’den
Terviye [Zilhiccenin sekizinci] günü, sabah namazından sonra çıkmak. [Mekke’den
Minâ’ya gidilir].
4- Arefe gününden önceki ve bayramın birinci günü,
ikinci ve üçüncü geceleri Minâ’da yatmak. (Üçüncü gece ve günü Minâ’da kalmak
mecburi değildir.)
5- Arafat’a gitmek için, Minâ’da, güneş doğduktan
sonra yola çıkmak.
6- Arefe gecesi Müzdelife’de yatmak. Arafat’tan
Müzdelife’ye gelip, burada, yatsı vakti olunca, akşam ve yatsı namazları birbiri
ardınca, cemaat ile kılınır. Akşam namazını Arafat’ta veya yolda kılanın,
yatsının vakti çıkmadan Müzdelife’ye gelirse, burada tekrâr cemaat ile veya
yalnız olarak, yatsı ile birlikte kılması lazımdır.
7- Müzdelife’de,
vakfeye, fecr ağardıktan sonra durmak. Gece Müzdelife’de yatıp, fecr açılırken,
sabah namazını hemen kılıp, sonra, Meş’arilharam denilen yerde, ortalık
aydınlanıncaya kadar, vakfeye durulur. Güneş doğmadan önce, Minâ’ya hareket
edilir. Yolda Muhasser denilen vâdide durmamalıdır. Burası Eshâb-ı fil durak
yeridir.
8- Minâ’ya gelince Mescid-i hif’e en uzak olan ve Cemre-i Akâ’be
denilen yerde, sağ elin baş ve şehadet parmakları ile, iki buçuk metreden veya
daha uzaktan, Cemre yerini gösteren duvarın dibine nohut kadar yedi taş atılır.
Duvarın üstüne veya insana, hayvana çarptıktan sonra dibine düşerse caiz olur.
Ertesi fecre kadar caiz ise de, o gün öğleden önce atmak sünnettir. Sonra, hiç
durmadan buradan gidilip, isterse kurban keser. Çünkü seferi olana kurban kesmek
vacip değildir. Seferi olan hacıların, müfrid oldukları zaman kurban kesmeleri
vacip değildir. Kurbandan sonra tıraş olur ve ihramdan çıkar. Bayramın birinci
günü Minâ’da olanlar ve bütün hacılar, bayram namazı kılmaz. Sonra, o gün veya
ertesi gün veya daha ertesi gün Mekke ye gidip Mescid içinden niyet ederek
Tavaf-ı ziyaret yapar. Buna Tavaf-ül ifâda da denilir. Tavafı ziyareti ve tıraşı
bayramın üçüncü günü güneş battıktan sonraya bırakmak mekruhtur ve kurban kesmek
lazım olur. Yalnız baygın olan kişinin yerine başkası tavaf yapılabilir. Tavafı
ziyarette Reml ve Sa’y yapılmaz. Tavaf namazından sonra Minâ’ya gelir.
Öğle namazını Mekke’de veya Minâ’da kılar. Bayramın ikinci günü, öğle
namazından sonra Minâ’da hutbe okunur. Hutbeden sonra, üç ayrı yerde, yedişer
taş atılır. Mescid-i Hif’e yakın olandan başlanır. Üçüncü günü de böyle yedişer
taş atılır ki, hepsi kırkdokuz taş olur. Bunları öğleden önce atmak caiz değil
veya mekruhtur. Üçüncü günü güneş batmadan önce, Minâ’dan ayrılır. Dördüncü gün
de Minâ’da kalıp, fecrden güneşin gurubuna kadar dilediği zaman yirmi dört taş
atmak müstehaptır.
Dördüncü günü fecre kadar Minâ’da kalıp taş atmadan
ayrılırsa, koyun kesmek lazım olur. Birinci ve ikinci yerlerinden taş attıktan
sonra, kollar omuz hizasına kaldırılarak ve el ayaları semaya ve kıbleye
çevrilerek dua edilir. Atılacak yetmiş taş, Müzdelife’de veya yolda toplanır.
Hayvan üstünde taş atmak caizdir. Tavaf-ı sadr) dan sonra, zemzem suyu içilir.
Kâbe’nin kapı eşiği öpülür. Göğüs ve sağ yanak Mültezem denilen yere sürülür.
Sonra, Kâbe perdesine yapışıp, bildiği duaları okur. Ağlayarak Mescid kapısından
dışarı çıkar.
9- Arafat’ta, vakfeden önce gusletmek.
10- Minâ’dan
Mekke’ye son dönüşte, önce Ebtah denilen vadiye gelip, burada bir miktar
durmaktır. Buradan Mekke’ye gelip dilediği kadar kalır.
11- Hacca
giderken, muhtaç olmayan ana, babadan, alacaklılardan, kefilinden izin almak
sünnettir. Ana baba muhtaç ise, izinsiz gitmek haramdır. Nafaka bırakmadı ise,
hanımından izinsiz gitmesi de haram olur. Mekke şehrine Mu’alla kapısından,
Mescide Babüsselam’dan ve gündüz girmek müstehaptır.
Haccın sünnetini
yapmayana ceza lazım gelmez. Mekruh olur, sevabı azalır.
İhramla ilgili
sünnetler:
1- İhrama girerken gusletmek veya abdest almak.
2- İhrama
girmeden önce 2 rekat namaz kılmak.
3- Erkekler izar ve rida denilen iki
parça örtüye sarınmak.
4- İhramlı bulunduğu sürede her fırsatta telbiye
söylemek.
5- Telbiyeyi her başlayışta 3 defa tekrarlamak.
6- Telbiyeden
sonra salevat-ı şerife, salevattan sonra dua ve niyazda bulunmak.
Mekke
ve Kâbe ile ilgili sünnetler:
1- Mekke’ye mümkünse gündüz girmek
(müstehaptır)
2- Mekke’ye girmeden önce mümkünse gusletmek veya abdest
almak.
3- Kâbe’yi görünce dua etmek.
4- Kâbe’nin önüne gelince tekbir ve
tehlil getirmek.
5- Mültezem’de yüzü ve göğsü Kâbe duvarına yapıştırıp, dua
ve niyazda bulunmak.
Tavaf ile ilgili sünnetler:
1- Tavafa başlarken
Hacer-i Esved’in hizasına Rükn-i Yemâni cihetinden doğru gelmek.
2- Tavafa
başlarken ve her şavtın sonunda Hacer-i Esved’i istilam etmek.
3- Sonunda
sa’y yapılacak tavaflarda erkekler ıstıba ve remel yapmak.
4- Bütün şavtları
ard arda (ara vermeden) yapmak.
5- Nafile tavafı çok yapmak.
6- Tavaf
esnasında zikir, tehlil ve dua yapmak.
7- Ziyaret tavafını bayramın ilk günü
yapmak.
8- Ziyaret tavafını şeytan taşlama, kurban ve tıraştan sonra
yapmak.
Sa’y ile ilgili sünnetler:
1- Tavaf bitince ara vermeden sa’ye
başlamak.
2- Sa’ye giderken Hacer-i Esved’i istilam etmek.
3- Safâ ve
Merve’de Kâbe görülebilecek kadar yükseğe çıkıp, Kâbe’ye dönerek tekbir, tehlil
ve dua etmek.
4- Erkekler yeşil renkle ışılandırılmış sütunlar arasıda
hervele yapmak, diğer yerlerde ise yavaş yürümek.
5- Bütün şavtları ara
vermeden yapmak.
6- Sa’yı abdestli yapmak.
7- Sa’y esnasında tekbir,
tehlil ve dua yapmak.
1-Arafat ve Vakfe ile ilgili sünnetler:
Arafat’a arefe günü güneş doğduktan sonra Minâ’dan hareket etmek.
2- Öğle ve ikindi namazlarını cem-i takdim ile kılmak.
3- Zevalden sonra vakfe için
mümkünse gusletmek veya abdestli bulunmak.
4- Vakfeyi Cebel-i Rahme
eteklerinde yapmak.
5- Gün boyuca telbiye, zikir, tekbir, tehlil, tesbih
salevat, namaz ve dua ile meşgul olmak.
Müzdelife ve Vakfesi ile ilgili
sünnetler:
1- Arafat’tan arefe günü güneş battıktan sonra Müzdelifeye
sükunetle ağır ağır inmek ve Müzdelife’de “Meş’ar-i Haram” civarında
gecelemek.
2- Sabah namazını erken kılmak.
3- Vakfeyi ortalık iyice aydınlanıncaya kadar sürdürmek.
Minâ ve şeytan taşlama ile ilgili
sünnetler:
1- Bayram sabahı ortalık iyice aydınlandıktan sonra, güneş
doğmadan Müzdelife’den hareket edip, Minâ’ya gelmek.
2- Vakit geçirmeden
büyük şeytanı taşlamak.
3- Taşlama yaparken Mekke’yi sola, Minâ’yı sağ tarafa
almak.
4- Taşları yaklaşık 3,5 - 5 m uzaktan atmak.
5- İkinci ve Üçüncü
6- Bayram günlerinde taşları küçük- orta- büyük şeytan sırası ile atmak.
Küçük ve orta şeytana taş attıktan sonra dua etmek. Büyük şeytan taşlandıktan
sonra hemen ayrılmak.
7- Taşları Bayramın ilk günü öğleden önce, diğer
günlerde ise öğleden sonra güneş batmadan önce atmak.
8- Minâ’da Mekke’ye
dönmekte acele edenler, bayramın üçüncü günü güneş batmadan önce Minâ’dan
ayrılmalı.
Saçların kesilmesi ile ilgili sünnetler:
1- Erkeklerin
saçlarının tamamını tıraş etmesi veya tamamını kısaltması.
2- Tıraşı ziyaret
tavafından önce yapmak.
Zemzemle ilgili sünnetler:
1- Veda tavafını
2- yapıp tavaf namazını kıldıktan sonra bol bol zemzem içmek ve dökülmek.
Zemzemi Kâbe’ye karşı ayakta ve Beytullaha bakarak içmek.
