Sual: Ağzın içindeki çürük dişe konan ilaç,
orucu bozmuyor da, dil altına konan hap, niçin orucu bozuyor? Vücuttaki
sağlam deriye konan ilaç emilse bile orucu bozmuyor da, ağızdaki sağlam
deriye konan ilaç emildiği için niye orucu bozuyor?
CEVAP
Dilaltındaki
deri, vücudun dışındaki deri değildir. Yumuşak, kaygan bir dokudur.
Tıpta buna mukoza deniyor. Çok farklı özelliğe sahiptir. Birbiri ile
asla mukayese edilmez. Dişin yapısı da mukozanın yapısından farklıdır.
Bu hususta uzman doktorumuz diyor ki:
Dilaltına
ilaç konunca, sinir sisteminin uyarısı ile beyne çok acil haber gider.
Beyin, dilaltındaki refleksleri otomatik olarak harekete geçirir.
Sonra, tükürük salgı sistemi çalışıp, tükürük üretir, sulandırır.
Sulandıktan sonra, reflekslerin uyarmasıyla, kılcal damarlar harekete
geçer ve emilerek en kısa zamanda kana karışır. Tükürük salgısı
olmazsa, ilaç sadece kılcal damarlar vasıtasıyla kana karışamaz. Çünkü
ilacın sulanarak kılcal damarlara gitmesi lazım. Vücut derisi mukoza
gibi ince olsa bile, tükürük salgısı olmadığı için dilaltındaki gibi
emilmez. Tükürük salgısı otomobil, ilaç şoför gibi, mukoza altındaki
kılcal damarlar da yollar gibidir. Vücutta otomobil ve yollar var,
şoför yok. Şoför de gelirse otomobil hareket eder.
Tıbbi olarak, diş de, diş eti de, mukoza değildir, diş ile diş altı farklı özelliklere sahip iki ayrı organ gibidir.
Bota,
çizmeye ve meste mesh etmek caizdir. Ancak mestten çok daha ince olan
çoraba mesh caiz değildir. İkisi de ayağa giyiliyor ama vasıfları
farklıdır. İşte bunun gibi, dilaltındaki mukoza denilen yumuşak doku
vücuttaki deriden çok farklıdır.
Dilaltına ilaç, hap koyarak
yukarıda izah edildiği gibi, kılcal damarlarca emilmesini sağlamak,
deriye ilaç enjekte edip kılcal damarlara ulaştırmaya benzer, bu yüzden
orucu bozar.
Sual: Burnum tıkalı olunca çok rahatsız oluyorum,
işlerim aksıyor. Burnun içine sıvı ilaç konunca oruç bozuluyormuş. Katı
ilaç sürsem mesela viks sürsem orucum bozulur mu?
CEVAP
Burnun içine katı ilaç, merhem sürmek orucu bozmaz. Sıvı ilaç bozar.
Sual: Ağızdaki veya burundaki kanı yutmak orucu bozuyor. Baştan burna gelen akıntıyı yutmak da, orucu bozar mı?
CEVAP
Baştan gelen akıntı bozmaz.
Sual: Kulağıma damlattığım yağlı ilaç, ağzımdan ve burnumdan geldi. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Kulağa ilaç damlatmak orucu bozar.
Sual:
Fransa'dan yazıyorum. Hıristiyan eşim, gece kalkıp bana sahur
hazırlıyor. Dün gece sahuru yiyip imsak vaktinde yattım. Yarı uykulu
idim, ben hiçbir şey söylemeden beni sevip, oramı buramı tuttu. Nihayet
ben boşaldım. Ama ben hiç bir hareket yapmamıştım. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Şöyle
yap diye kendiniz emretmediğiniz ve devamında hiçbir harekette de
bulunmadığınız için oruç bozulmuş olmaz. Ancak, orucu bozabilecek böyle
tehlikeli işlerden uzak durmaya çalışmalıdır.
Sual: Kalb hastasının göğsüne sürdüğü ilaç orucu bozar mı?
CEVAP
Orucu bozmaz. Çünkü sağlam deriye sürülen ilaç, deriden içeriye girse de orucu bozmaz.
Sual: İstemeyerek ağız dolusu kusmak orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.
İsteyerek, zorlayarak az bir kusma da orucu bozmaz ise de, ağız dolusu
kusmak bozar. Hadis-i şerifte (Kendiliğinden ağız dolusu kusanın orucu
bozulmaz. İsteyerek ağız dolusu kusanın orucu bozulur, kazası gerekir)
buyuruldu. (Nesai)
Sual: Tıraş olurken kanayan yere, kanın durması için kantaşı sürmek orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır, bozmaz.
Sual: Bir hastalık sebebiyle de iğne [enjeksiyon] yapılınca oruç bozulur mu?
CEVAP
Evet bozulur, kaza gerekir. Oruç bu şekilde bozulduktan sonra yiyip içmek, kefareti gerektirmez.
Sual: Gündüz uyurken ihtilam olunca oruç bozulur mu?
CEVAP
Hayır, bozulmaz. Uyanınca ilk fırsatta gusledilir. Hadis-i şerifte, (İhtilam olmak orucu bozmaz) buyuruldu. (Beyheki)
Gusletmekle de oruç bozulmaz. Guslederken vücudun içine su girmemesine dikkat etmelidir! İçeri su girerse oruç bozulur.
Sual: Ağızdaki yara için oruçlu iken ilaçla gargara uygun mu?
CEVAP
Ağızdaki
yara, namazda okumaya mani değilse, ilaçla gargara mekruh olur. Okumaya
mani olursa, ilaçla gargara etmek mekruh olmaz. Çünkü özür vardır.
Sual: İşyerinde iş gereği toz oluyor, ayrıca sigara içen de oluyor. Bunlar orucuma zarar verir mi?
CEVAP
Tozlu,
dumanlı şey koklamak, başkasının içtiği sigara dumanı yahut tütsülerin
dumanını çekmek orucu bozar. Fakat ağzından veya burnundan boğazına
toz, duman kaçsa, oksijen gazı tüpü ile suni hava verilse, başkalarının
içtiği sigaranın dumanı ağzına, burnuna girmesinden sakınmak mümkün
olmasa, oruç bozulmuş olmaz. Unlu işlerde çalışanın sakındığı halde,
ağzına burnuna giren un tozları orucu bozmaz. Kömür işinde çalışan
kimsenin ağzına, burnuna kömür tozu girse, orucu bozulmuş olmaz. Çünkü
bundan sakınma imkânı yoktur.
Sual: Nisaiyeci bir kadın doktora muayene olanın, orucu bozulur mu? Bozulursa, kefaret mi gerekir?
CEVAP
Doktor, eldivene herhangi bir ilaç, yağ sürerse, oruç bozulur, sadece kaza gerekir.
Sual: Omuzlarımda ağrılar için doktor iğne yapılması gerektiğini söyledi. Yapılacak iğne ve sürülecek krem orucu bozar mı?
CEVAP
İğne olmak (enjeksiyon) orucu bozar, kaza gerekir. Krem sürmek orucu bozmaz.
Sual: Abdest alırken diş etlerinden kan gelirse abdest ve oruç bozulur mu?
CEVAP
Kan
ağızdan dışarı çıkarsa abdest bozulur. Yutulursa abdest bozulmaz, fakat
bu sefer de oruç bozulur. Tükürükten az ise, oruç da abdest de bozulmaz.
Sual: Porno film seyrederken, kendiliğinden cünüp olanın orucu bozulur mu?
CEVAP
Sadece
bakarak cünüp olunca oruç bozulmaz. El ile veya başka bir şeyle cünüp
olmaya yardım edilince, oruç bozulur ve kaza gerekir, kefaret gerekmez.
Fakat aynı ramazanda aynı şey tekrar yapılırsa bu sefer kefaret de
gerekir. Porno film seyretmek haramdır. Haram işleyenin ibadetleri
sahih olur, farz borcundan kurtulur ise de, kazandığı günahlardan
dolayı kavuşacağı büyük sevaplardan mahrum kalır. Özellikle oruçlunun
böyle günah işlemesi çok çirkindir.
Sual: Bel gevşekliği sebebiyle meni gelse, oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Nezle olduğum için burnumun içine gelen akıntıyı geri çekip yuttum, orucum bozuldu mu?
CEVAP
Bozulmadı.
Sual: Ağzıma balgam geliyor, yutuyorum, oruç bozuluyor mu?
CEVAP
Balgamı yutmakla oruç bozulmaz
Sual: İmsak vakti çok yemek yiyorum. İmsak çıktıktan sonra yemek kaynarken ağzıma geliyor, yutuyorum. Orucum bozuluyor mu?
CEVAP
Bozulmaz. Hatta ağzınıza gelen kusmuğun geri gitmesi de orucu bozmaz.
Sual: Oruçlu iken burna çekilen su ağzımızdan çıksa oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulur. Buruna ilaç çekmek gibi su da çekip genze ulaşırsa oruç bozulur, kaza gerekir.
Sual: Tükürüğümüz, dudağımızdan aşağı doğru sarksa, onu yalayıp yutsak oruç bozulur mu?
CEVAP
Tükürüp
tükürüğümüzü yalarsak oruç bozulur, kaza gerekir. Bahsettiğiniz şekilde
olursa oruç bozulmamış olur. Sanki bir kısmı daha ağzımızda oluyor.
Sual: Erkeklerin idrar damlası gelmesin diye idrar yoluna koydukları pamuk orucu bozar mı?
CEVAP
Orucu
bozmaz. Maliki’de de pamuk koymak bozmaz. Şafii’de pamuk koymak orucu
bozar ama, Şafii’yi namazda taklit eden Hanefi’nin orucu yine bozulmuş
olmaz.
Sual: Banyo yaparken, banyoda oluşan su buharını teneffüs etmekle oruç bozulur mu?
CEVAP:
Bozmaz. Bazen, hastalara özel olarak su buharı teneffüs ettiriliyor. Bu
şekilde, su buharı teneffüs ettirilirken, buhar ciğerlere kadar giderse
oruç bozulur.
Sual: Ramazanda bir insan yatsıdan sonra hanımıyla
beraber olsa daha sonra geç vakitte uyuyup biraz sonra guslederiz
deseler uyandıklarında da güneş doğmuş olsa kefaret mi gerekir?
CEVAP
Kaza
da gerekmez. Yani oruçları bozulmuş olmaz. İhtilam olanın da orucu
bozulmuş olmaz. Fakat namaz kılmak için ilk fırsatta yıkanmak gerekir.
[Daha önceden tedbir alıp cünüp olarak sabahlamamalı.]
Sual: Göz damlası orucu bozar mı? Lens ıslakken göze takılırsa oruç bozulur mu?
CEVAP
İkisi de bozmaz.
Sual:
Ramazanda sahurda yatmadan önce dişlerimizi fırçalıyoruz. Ağzımızı
yıkamamıza rağmen tadı ağzımızda hissediliyor, bu durum orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır bozmaz.
Sual: Hanefi mezhebine göre
"tükürdüğümüz zaman tükürükte tükürükten az miktarda kan olursa" abdest
bozulur mu, yutunca oruç bozulur mu?
CEVAP
Kan tükürükten az ise dışarı çıkmakla abdest bozulmaz, yutulunca da oruç bozulmaz.
Sual: Sigara yakıları ve zayıflama bantları kola yapıştırılınca, yakıdaki madde emiliyormuş. Bu emilme orucu bozar mı?
CEVAP
Sağlam deriye konan hiç bir yakı, ilaç, krem orucu bozmaz. Emilmesi oruca zarar vermez.
Sual: Oruçluyken kulaktan iltihap akması orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.
Sual: Kan aldırınca oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Oruçlu iken kulağa pamuklu çubuk sokmakta mahzur var mı?
CEVAP
Şafii’de bozar, Hanefi’de bozmaz.
Sual: Jöle, krem, deodorant orucu bozar mı?
CEVAP
Hiç birisi bozmaz.
Sual: Sakız çiğnemek orucu bozar mı?
CEVAP
Günümüzün
sakızları, çikletleri eski tabii sakızlar gibi değildir. Şimdikiler
çiğnenirse, bazı parçalar yutulabilir ve oruç bozulur. Tatlı olan
sakızları çiğnemek de bozar.
Sual: Oksijen gazı tüpü ile suni hava verilince oruç bozulur mu?
CEVAP
Teneffüs
ettiğimiz hava orucu bozmaz. Tüple verilen oksijen de temiz hava
demektir, oksijeni bol hava demektir. İçinde ilaç olsa bozar.
Sual: Hanımını öpenin orucu bozulur mu?
CEVAP
Öpmekle
orucu bozulmaz. Öperken cünüp olursa bozulur. Cünüp olma ihtimali
varsa, hanımını öpmesi mekruh olur. Orucu bozacak derece çok öperse
haram işlemiş olur. Çünkü orucu mazeretsiz bozmak haramdır.
Sual: Yıkanırken kulağa sabunlu su kaçsa, oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Denize girmek orucu bozar mı?
CEVAP
Denize girmek orucu bozmaz. Eğer vücudun içine su kaçarsa, oruç bozulur.
Sual:
Sabah yatarken susadığımı hissettim ve saatime baktım saati 05.10
geçiyor olarak gördüm. Dikkatli olarak baktığıma eminim. Suyumu içtim
ve gayri ihtiyari saate bir baktım ki saat 06.10 çok üzüldüm. İmsak
5,30’du. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Evet bozuldu. Sizin kastınız olmadığı için sadece kaza gerekir.
Sual: Astım hastası, mecburiyet halinde ilaç kullanınca oruç bozulur mu?
CEVAP
Evet bozulur. Sadece kaza gerekir.
Sual: Ventolin, Salbutol gibi ağıza püskürtülen astım ilaçları orucu bozar mı?
CEVAP
Bahsettiğiniz ilaçları kullanınca oruç bozulur. Çünkü içinde ilaç vardır. Ama oksijen gazı bozmaz.
Sual: Astım tabletinin gazını teneffüs etmek orucu bozar mı?
CEVAP
Sigara dumanı gibi orucu bozar.
Sual: Evi haşere için ilaçladım. Bu ilacı teneffüs orucu bozar mı?
CEVAP
Az olursa bozmaz.
Sual: Kadın hastalıklarında bir çubukla hap ve fitil veriliyor. Guslü gerektirir mi, orucu bozar mı?
CEVAP
Genelde
zevk alınmadığı için guslü gerektirmez. Gündüz kullanılırsa oruç
bozulur, kaza gerekir. Pamuk bile konsa, pamuk tamamen içeri girerse
oruç bozulur. Yaş parmak girse de oruç bozulur.
Sual: Basur hastalarının bağırsakları, taharetlendikten sonra, ıslak olarak içeriye girse oruç bozulur mu?
CEVAP
Yaş olarak girince oruç bozulur. Kurulanırsa oruç bozulmuş olmaz.
Sual: Karşı tarafın ağız salgısını yutmak orucu bozuyor mu?
CEVAP
Karşı
tarafın tükürüğünü, salgısını yutunca oruç bozulur. Eğer bu sevdiğimiz
bir kimse ise sadece kaza değil, kefaret de gerekir.
Sual: Oruçlu iken alışkanlıktan dolayı rujumu yalıyorum, oruç bozuluyor mu?
CEVAP
Rujun oruca zararı olmaz. Fakat yenirse oruç bozulur. Kaza gerekir.
Sual: Oruçlu olduğunu unutup taharette mübalağa ederek içeriye su kaçsa oruca zarar verir mi?
CEVAP
Unutulunca
mahzuru olmaz. Unutarak yiyip içmek de orucu bozmaz. Oruçlu olduğunu
bilerek taharette mübalağa eder ve içeri su kaçarsa oruç bozulur ve
kaza gerekir.
Sual: Balıkların suyunu temizlerken boğazıma ister istemez su kaçtı orucum bozuldu mu?
CEVAP
Ağza kaçtı ise bozulmaz, boğazdan içeri girmişse oruç bozulur, kaza gerekir
Sual:
Ayak tırnağımda yara var ve bu yaradan gün içerisinde sarı su, irin ve
bazen de kan geliyor ve tırnak arasında birikiyor, bunlar tekrar içeri
girip orucu bozar mı?
CEVAP
Orucu bozmaz.
Sual: İstemeyerek yağmur suyu ağzımıza kaçsa orucu bozar mı?
CEVAP
Bozar.
Sual: Ben diabet hastasıyım. Kan alıp ölçü aletine koyup şekerimi ölçmem orucu bozar mı?
CEVAP
Kan aldırmak orucu bozmaz.
Sual: Arı soksa oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Ele iğne batıp kırığı içinde kalsa orucu bozar mı?
CEVAP
Mideye girmeyince bozmaz.
Sual: Oruçlu iken kalbim ağrıyınca trinitrin alsam kaza mı gerekir?
CEVAP
Evet.
Sual: Burna tuzlu su çekmek, ilaç gibi orucu bozar mı?
CEVAP
Evet. Beyne veya boğaza kaçarsa bozar.
Sual: Kalb için, dil altına konup, emilen hap, orucu bozar mı?
CEVAP
Evet. Deri altına iğne ile ilaç zerki gibidir.
Sual: Hasta, ağzına sık sık su alsa orucu bozulur mu?
CEVAP
Yutulmadıkça bozulmaz. Ama böyle yapmak uygun değildir.
Sual: Burun kanı, genizden mideye giderse, oruç bozulur mu?
CEVAP
Evet.
Sual: Suya dalıp kulağa su kaçınca oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Abdest alınca veya ağzımızı yıkayınca kalan yaşlığı yutmak orucu bozar mı?
CEVAP
Ağzı yıkadıktan sonra ağızda kalan yaşlığı tükürük ile yutmak orucu bozmaz.
Sual: Kadın ve erkeğin ilaç olarak kullandıkları fitil, orucu bozar mı ve guslü gerektirir mi?
CEVAP
Gündüz kullanırsa oruç bozulur. Fakat guslü gerektirmez.
Sual: Burnum kanadı. Bu arada genzime giden kanı yuttum. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Burundan genze giden kanı veya dişi kanayan ağzındaki kanı yutunca, yani kan mideye gidince oruç bozulur. Sadece kaza gerekir.
Sual: Buruna sıvı ilaç veya tuzlu su çekmek orucu bozar mı?
CEVAP
Beyne veya boğaza giderse bozar.
Sual: Kulağı antiseptikli su ile yıkatmak orucu bozar mı?
CEVAP
Bozar. İlaçsız su ile yıkamak, pamukla temizlemek bozmaz.
Sual: Ağrıyan dişe, göze ve kulağa ilaç konsa oruç bozulur mu?
CEVAP
Kulağa
damlatılan ilaç orucu bozar. Göze damlatılan ilaç bozmaz. Dişe konulan
ilaç, yutulmazsa orucu bozmaz. Hatta ilacın tadı boğazda hissedilse de
bozmaz.
Sual: Yaraya konan ilaç orucu bozar mı?
CEVAP
Yaraya sürülen merhemin, sindirim yoluna gittiği bilinmezse oruç bozulmaz.
Sual: Epilasyon orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.
Sual: Oruçlu iken esans koklamak orucu bozar mı?
CEVAP
Çiçek, esans koklamakla oruç bozulmaz, mekruh da değildir.
Sual: Ağızdaki az bir kanı yutanın namazı ve orucu bozulur mu?
CEVAP
Az olduğu için bozulmaz.
Sual: Oruçlu iken gusletmek orucu bozar mı?
CEVAP
Gusletmekle
oruç bozulmaz. Ancak ağızdan, burundan içeri su kaçarsa veya su içine
oturulunca veya taharetlenirken içeri su kaçarsa oruç bozulur.
Sual: Dudaktaki yaşlığı yutmak orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.
Sual: Makata konan pamuğun bir kısmı dışarıda kalsa orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz, hepsi içeri girerse bozar.
Sual: İmsak vakti sona ererken yaraya konan sıvı ilaç, gündüz emilmeye başlasa oruç bozulur mu?
CEVAP
İmsaktan önce konulduğu için bozulmaz.
Sual:
Kalb hastasıyım. Bazen çok ağrıyınca hap alıyorum. Ramazanda oruçlu
iken ağrı tuttuğunda ilaç alırsam, kefaret gerekir mi? Kalb hastasının
göğsüne sürdüğü ilaç, orucu bozar mı?
CEVAP
Zaruret olduğu için
yalnız kaza gerekir. Sağlam deriye sürülen ilaç, içeriye gitse de orucu
bozmaz. Dil altına konulup emilen bozar.
Sual: Diş çektirmek orucu bozar mı?
CEVAP
Diş
çektirmek orucu bozmaz. Eğer diş çektirilirken iğne vurulursa, oruç
bozulur. Dişten çıkan kanı yutmakla da oruç bozulur. Ramazan orucunu
tutarken iğne vurduranın veya dişinden çıkan kanı yutanın orucu
bozulur, gününe gün kaza gerekir, kefaret gerekmez.
Sual:
Damardan serum verilmesi, sadece imam-ı a’zama göre orucu bozduğu
söyleniyor. Diğer mezheplere göre bozmuyor mu? Serumla gıda ve deva
verilebiliyor. İhtiyacı olan suyu, gıdayı ve ilacı serumla alan
kimsenin orucu bozulmaz mı? Oruçta gaye, yiyip içmeyi terk etmek
olduğuna göre, ağız yolu ile değil de, damar yolu ile yiyip içenin
orucu niçin bozulmaz?
CEVAP
Dört mezhepte de, sağlam deriye
konan ilaç, gıda ve deva, emilip içeriye nüfuz etse de oruç bozulmuş
olmaz. Mesela kalb hastalığında, göğüs üzerine nitroderm ihtiva eden
bir ilaç [TTN] konur. Bu deriden içeriye emilir. Sağlam deriden içeri
girdiği için dört mezhepte de orucu bozmaz. Bunun gibi, sağlam deriye
konan nikotin yakısı da, vücut tarafından emildiği halde, dört mezhepte
de orucu bozmaz. Tabii menfezlerden [deliklerden] giren şeyler orucu
bozar.
Şafii’de, kulak tabii menfezdir. Kulağa konan sıvı-katı
her şey, mideye girmiş gibi orucu bozar. Şafii’de idrar yolu da tabii
menfezdir. Buraya ilaç, hatta pamuk konsa bile orucu bozar.
Dört
mezhepte de ve bütün imamlara göre, yaraya konulan ilaç, cevfe
[içeriye] giderse oruç bozulur. Şafii mezhebinde, dimağ [beyin], karın,
bağırsak, mesane birer cevftir. Mesela, baştaki kemik yarılsa, buradaki
yaraya konulan ilaç, cevfe, yani beyne gideceğinden oruç bozulmuş olur.
Şafii’de karna bıçak saplansa, bıçağın ucu mideye, yani cevfe
girdiği için oruç bozulur. Sağlam deriden bıçak cevfe girince oruç
bozulduğu gibi, iğne ile adaleyi veya damarı yırtarak verilen ilaç,
cevfe ulaşınca oruç bozulmuş olur. Hanefi’de ise, bıçak tamamen midenin
içine girerse oruç bozulur.
Bugün tıpta, serumun mesaneye,
dimağa ve vücudun her yerine gittiği kesin olarak bilinmektedir. O
halde serum, dört mezhepte de orucu bozar. Sadece kaza gerekir. (Serum
veya enjeksiyonla verilen ilaç, cevfe, [yani dimağ ve mesane gibi
yerlere] gitmez) demek, çok yanlış olur, ilme ters olur.
Bütün
doktorlar, damardan veya adaleden verilen ilacın, dimağ ve mesaneye
gittiğini bildiriyorlar. O halde, işin aslını bilmeyenlere kanıp da,
enjeksiyonla orucu telef etmeyelim.
[Buradaki Hanefi mezhebi ile
ilgili bilgiler, Tahtâvi, Mebsut, Bedayi ve benzeri kitaplardan,
Şafiilerle ilgili bilgiler ise, Mecmû, Muğnil muhtaç, Tuhfe, Envâr,
Kummesrâ, Bâcuri, Şerh-i İbni Bâcuri gibi muteber eserlerden
alınmıştır.]
Sual: Sinüzitten muzdarip bir hasta oruçlu iken burnuna sıvı ilaç koyabilir mi?
CEVAP
Oruç bozulur.
Sual: Oruçlu iken kulaktan iltihap akması orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.
Oruçta genelde çıkan şeyler orucu bozmaz, mesela kan aldırmak orucu
bozmaz. Ama isteyerek ağız dolusu kusulursa orucu bozulur.
Oruçta genelde içeri giren şeyler bozar. Mesela enjeksiyonla kan verilenlerin orucu bozulur.
Sual: Oruçlu iken dişleri macunlu macunsuz fırçalamak orucu bozar mı?
CEVAP
Macunsuz
fırçalamakta mahzur yoktur. Macunlu fırçalamakla da oruç bozulmaz fakat
mekruh olur. Macun yutulursa oruç bozulur, kaza gerekir.
Sual: Dudağımda uçuk vardı ve ben de patlamasın diye krem sürmüştüm. Maalesef akşama doğru uçuk patladı. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Bozulmadı
Sual: İftar için yiyecek bir şeyler hazırlarken parmağımı kestim. Birkaç damla aktı. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Hayır kan çıkmakla, kan aldırmakla oruç bozulmuş olmaz.
Sual:
Dirseğimde çıkan iltihaplanmadan dolayı dirseğimin üstünden ve altından
birer cm uzunluğunda kestiler ve iltihabın akması için bir hortum sokup
uçlarını dışarı çıkardılar. Dün yapılan muayenede bir merhemi üsten
sıkıp alt uçtan dışarı akıttılar. Niyetli olduğumdan dolayı şüpheye
düştüm acaba orucum bozuldu mu?
CEVAP
Orucunuz bozulmadı.
Sual:
Yanlış dolgudan dolayı diş etim hep kanıyor. Sahurdan sonra yatıyorum,
sabah tekrar kalktığımda ağzımın içi kan dolu oluyor. Kanın birçoğu
boğazımdan geçmiş oluyor. Bazen uyku halinde değilken de fark ediyorum
kan geldiğini... Tükürürsem abdest bozulacak. Tükürmesem yani yutsam
oruç bozulacak. Haliyle illa ki yutmuşumdur kan. Benim oruçlar bozulmuş
mu?
CEVAP
Kan yutmak orucu bozar. Oruçların Hanefi’ye göre
bozuluyor. Onun için Hanbeli mezhebini taklit etmelisiniz. Orucu bozan
şeyler, insanın elinde olmazsa, Hanbeli’de orucu bozmuyor.
Sual:
Hastanede test için kan verirken enjektörü sokmadan önce deriye alkol
sürüyorlar ve çıkarttıktan sonra iğne deliğinin üzerine alkollü pamuk
koyuyorlar. Bunun oruca bir zararı var mıdır?
CEVAP
Hayır oruca zararı olmaz
Sual: Deriyi çizerek yapılan çiçek aşısı orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz. Tentürdiyot gibidir.
Sual: Dişler arasındaki yemek kırıntısını yutmak orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır, bozmaz.
Sual: Hanımı öpünce mezi gelirse oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Tıraş kesiğine oruçlu olduğunu unutarak kolonya sürmek orucu bozar mı?
CEVAP
Unutulmasa da bozmaz. Unutunca yiyip içilse de bozmaz.
Sual: Sigara içilen odaya girip, uzun müddet çıkmasak oruç bozulur mu?
CEVAP
Lüzumsuz kalıyorsak bozulur, vazifemiz varsa bozulmaz.
Sual:
Şevval orucunu tutuyorum. Bugün abdest alırken (burnuma su çekerken)
unutarak ve istemeyerek genzime veya boğazıma sanırım su kaçırdım.
Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Unutarak yiyip içince veya bozulup bozulmadığını kesin bilmedikçe oruç bozulmuş olmaz.
Sual: Ağız dolusu hastalık sebebiyle kusanın orucu bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual:
Hac için hastaneden kan aldılar fakat kan şırıngaya geldi dışarı
çıkmadı, sonra tekrar içeri koydular. Abdestim bozuldu mu, orucuma bir
zarar geldi mi?
CEVAP
Hem abdestiniz hem de orucunuz bozuldu.
Kan çıkmakla abdestiniz, kan içeri girmekle orucunuz bozuldu. Şırıngaya
çıkmakla dışarı çıkmış oldu. Kendi kanınız da olsa vücudunuza kan
verildi.
Sual: Çatlak dudağa veya eldeki yarığa merhem, krem, kolonya sürmek orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır, bozmaz.
Sual: Mideye ucu dışarıda kalan alet sokulursa, oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Türkiye Takvimine göre, sahuru yanlışlıkla 10 dakika geciktirdim. Orucum sahih oldu mu?
CEVAP
Kaza gerekir.
Sual: Deri altına tüberküloz testi yapılıyor. Orucu bozar mı?
CEVAP
Evet.
Sual: Kulaktaki pamuk, delik zardan içeri girse, orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır.
Sual: Gırtlağa çıkan tükürüğü kusarak çıkarmak, orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır.
Sual: Mahalli bir yazar diyor ki:
(Her yıl
aynı yazılar yazılıyor ve fitil ve benzeri şeylerin orucu bozup
bozmayacağı hususunun oruçla ne ilgisi var, İslamiyet bu mu?)
CEVAP
Yazar,
İslamiyet’i bilmediği gibi, nelerin orucu bozacağını da bilmiyor.
İslamiyet her yıl değişmez. Bu sene İslam’ın şartı beş denmişse,
gelecek sene bu altı olmaz. Azalmaz da, çoğalmaz da. Bu sene, (hastaya
serum vermek orucu bozar) denmişse, gelecek sene (bozmaz) denilemez.
Aslında değişik yazan varsa, o tenkit edilmelidir! Hep aynı şeyi yazan
tenkit edilir mi? Şimdi mahalli yazara soruyoruz, İslamiyet bu değilse
nedir? Her yıl değişmesi mi gerekir?
Yazar, orucun ne olduğunu,
orucu nelerin bozduğunu bilmiyor ki, (vücuda giren şeylerin orucu bozup
bozmayacağından bahsedilmez) diyebiliyor. Önce oruç nedir ve neler
orucu bozar, kısaca bir tarifini yapalım:
Oruç, fecrin
ağarmasından, güneş batıncaya kadar, yiyip içmeyi ve orucu bozan diğer
şeyleri terk etmektir. Diğer bozan şeyler nelerdir? Yaradılışta bulunan
deliklerden içeri giren şeyler orucu bozduğu gibi, vücuttaki yaraya
konulan ilaç, sindirim yollarına sızarsa, yine oruç bozulur. İğne
[enjeksiyon], serum orucu bozar. Çünkü bunlar sindirim yoluna gider.
(Tahtavi)
Hastalık için kullanılan fitiller, tabii deliklerden
verilir. Ağrı kesici, ateş düşürücü fitiller olduğu gibi, romatizma,
mantar, bulantı, hemoroid ve kabızlık önleyici fitiller de vardır.
Serum yolu ile de ilaç ve gıda verilebilir. Tabii deliklerden ilaç
olmayan maddeler de girerse yine oruç bozulur. Bunları sormak ve
bunlara cevap vermekten tabii ne olabilir?
Sual: KBB mütehassısı bir doktor diyor ki:
Dinde
reformcu bir grup, yeni bir kitap yazıp, âlimlerden farklı, yeni
ictihadlar yapacaklarmış. Kulağa damlatılan ilacın orucu bozmayacağı
yönünde bizden bilgi istiyorlar. Hanefi ve Şafii’ye göre, göze, kulağa
ve burna damlatılan ilaç, orucu bozar mı, bozmaz mı?
CEVAP
Fıkıh kitaplarındaki hüküm şöyle:
Hanefi’de
göze damlatılan veya diş çukuruna konan ilacın tadı boğazda hissedilse
bile orucu bozmaz. Kulağa damlatılan ilaç, burna konan sıvı ilaç orucu
bozar.
Şafii’de ise, göze damlatılan ilacın tadı boğazda
hissedilse bile bozmaz. Fakat kulağa konan her şey orucu bozar. Burna
konan sıvı ilaç da bozar.
Hanefi’de ve Şafii’de, sağlam deriye
sürülen ilaç, emilip içeriye nüfuz etse de oruç bozulmuş olmaz. Mesela
kalb hastalığında, göğüs üzerine nitroderm ihtiva eden bir ilaç [TTN]
konur. Bu deriden içeriye emilir. Sağlam deriden içeri girdiği için
Hanefi’de de, Şafii’de de orucu bozmaz.
Hadis-i şerifte (İçeri
giren şeyler orucu bozar) buyuruluyor. Şafii’de, kulak tabii menfezdir.
Kulağa konan sıvı-katı her şey, mideye girmiş gibi orucu bozar.
Hanefi’de, kulağa giren katı şey ve su orucu bozmaz. Fakat yağ ve ilaç
bozar. Yağ ve ilaç emilse de, emilmese de, sindirim yoluna gitse de,
gitmese de bozar.
Göz, menfez kabul edilmediği, aynen sağlam
deri hükmünde olduğu için, göze konan ilaç, sağlam deriye sürülen ilaç
gibi çeşitli kanallarla sindirim yoluna gitse de hiçbir mezhepte orucu
bozmaz. Fakat boğaza, beyne ve mesaneye açılan yara yolu ile ilaç
verilirse, Hanefi’de de, Şafii’de de oruç bozulur.
Reformcu
grup ne yapmak istiyor? Kendileri müctehid olsalar bile, ictihadla
ictihadın nakzedilemeyeceğini bilmeleri gerekir. Reformcuların, (Burada
Hanefilerin kavli doğrudur. Kulağa kum koymak orucu bozmaz. Şafii’nin
ictihadı yanlıştır) demeye hakları olmaz.
Sual: Oruç hakkında mezheplerimizdeki hükümler hakkında bilgi verir misiniz?
CEVAP
Ramazan
orucuna niyetin son vakti, Hanefi’de öğleye bir saat kalıncaya kadar,
diğer üç mezhepte imsak vaktine kadardır. Üç mezhepte, Ramazan orucu
için her gece niyet gerekir, Maliki’de Ramazanın ilk gecesi bir ay
oruca niyet sahihtir.
Şafii’de, kulak tabii menfez [delik] dir.
Kulağa konan sıvı katı her şey, mideye girmiş gibi orucu bozar. Diğer
üç mezhepte sadece ilaç konursa bozar. Şafii’de idrar yolu da tabii
menfezdir. Buraya pamuk konsa bile orucu bozar. Diğer mezheplerde
bozmaz.
İğne vurulmak, dört mezhepte de orucu bozar.
Dişler arasındaki yemek kırıntısını yutmak Hanefi’de orucu bozmaz, diğer üç mezhepte bozar.
Lavman Maliki’de orucu bozmaz, diğer üç mezhepte bozar.
Unutarak yiyip içmek, üç mezhepte orucu bozmaz, Maliki’de bozar.
Ramazanda
oruçlu iken yiyip içene Hanefi ve Maliki’de kefaret gerekir, Şafii ve
Hanbeli’de sadece kaza gerekir. Hanımı ile beraber olana dört mezhepte
de kefaret gerekir.
Kan aldırmak Hanbeli’de orucu bozar, diğer
üç mezhepte bozmaz. Abdest alırken, mübalağa etmeden boğaza su kaçarsa,
Şafii ve Hanbeli’de oruç bozulmaz. Hanefi ve Maliki’de bozulur.
Ramazanda
karı koca beraber olursa, Şafii ve Hanbeli’de kefaret kocanın üzerine
olur, Hanefi ve Maliki’de ikisine de kefaret gerekir.
Maliki’de
oruçlu iken hanımını öpmek haram, diğer üç mezhepte haram değildir.
Ancak cünüp olmak ihtimali varken öpmek mekruhtur. Hanımı öpünce mezi
gelirse üç mezhepte oruç bozulmaz, Hanbeli’de bozar.
Şafii ve
Hanbeli’de, nafile oruç veya nafile namaza başlayan, tamamlamadan
bozarsa, kazası vacip değil, Hanefi ve Maliki’de vaciptir.
Yalnız
Cuma günü oruç tutmak Hanefi ve Maliki’de caiz, Şafii ve Hanbeli’de
mekruhtur. İmam-ı Ebu Yusuf da mekruh dedi. Bu bakımdan Hanefiler
yalnız başına Cuma günü oruç tutmamalıdır.
Sadaka-i fıtır,
Hanefi’de Ramazan-ı şerifte verilir. Ramazandan önce ve bayramdan sonra
da vermek caiz ise de, bayram namazından önce verilmiş olması daha çok
sevaptır. Şafii’de Ramazandan önce, Maliki’de ve Hanbeli’de ise
bayramdan önce verilemez. Hanefi’de nisaba ulaşanın fıtra vermesi
vacip, diğer üç mezhepte, bir günlük yiyeceği olanın fıtra vermesi
farzdır. Hanefi’de hanımın fıtrasını kocası vermez, diğer üç mezhepte
vermesi lazımdır.
Sual: Erkek veya bayan kadın doktoru veya ebe,
Ramazanda, abdestli iken bir kadına doğum yaptırsa, orucu, guslü veya
abdesti bozulur mu?
CEVAP
Hanefi mezhebindeki kadın doktorunun
veya ebenin, Ramazan-ı şerifte doğum yaptırmakla orucu, abdesti ve
guslü bozulmuş olmaz. Zaruretsiz erkek doktora doğum yaptırmak caiz
olmaz.
Sual: Oruçlu iken rahimden ültrasonla muayene olmak orucu bozar mı?
CEVAP
Alete
jel gibi bir şey sürüyorlar, rahme yağ veya jel gibi bir şey girince
oruç bozulmuş olur. Eldivenle muayene etse de, eldivene bir şey
sürülmüş ise yine oruç bozulur. İçeriye az da olsa bulaşacak bir şey
girerse oruç bozulur.
İkinci bir husus da kadın, muayene esnasında zevk alırsa cünüp olur ve oruç bozulur. Zevk almazsa bozulmuş olmaz.
Sual:
Tam İlmihal’de, (Bir şeyin hepsi girip çıkarsa, abdesti de, orucu da
bozar) deniyor. Erkeğin arkadan, kadının ön veya arkadan kullandığı
fitil, abdesti ve orucu bozar mı? Bir de çubuklu bir aletle hap
konuyor, bu farklı mı?
CEVAP
Gündüz oruç iken, içeri tamamen
giren şey, orucu bozar. Fitil de bozar. Yarısı dışarıda kalırsa orucu
bozmaz. Fitil içeri girdikten sonra, dışarı çıkarsa abdesti bozar.
Fitil içeri girip çıkmazsa, abdesti bozmaz. Çubukla konan farklıdır.
Çünkü içeri girince, çubuğa az da olsa içeriden bir yaşlık bulaşır.
Yaşlık, çubukla dışarı çıkınca abdest bozulur.
Sual: Ağızdaki kanı yutmak abdesti ve orucu bozar mı?
CEVAP
Ağzın
içi, abdestin bozulmasında, iç organ sayılır. Orucun bozulmasında,
bedenin dışı sayılır. Bunun için, dişten ve ağızdaki yaradan çıkıp
ağızdan dışarı çıkmayan kan abdesti bozmaz. Ağızdan dışarı çıkınca,
tükürükten çoksa bozar. (Halebi)
Ağız bazen bedenin içi sayılır.
Bunun için, oruçlu kimse, tükürüğünü yutarsa, orucu bozulmaz. İnsanın
içindeki necasetin mideden bağırsağa geçmesi gibi olur. Ağızdaki
yaradan yahut mideden ağza kan çıkması, abdesti ve orucu bozmaz. Bu
kanı tükürünce veya yutunca, tükürük kandan çok ise, yani sarı ise,
yine bozulmaz. Mideden gelen başka şeyler ağza geldiği zaman da böyle
olup, abdest ve oruç bozulmaz. Ağız dolusu, ağızdan dışarı çıkarsa,
ikisi de bozulur. Ağzın içi, bazen de, bedenin dışı gibi olur. Ağza su
alınca oruç bozulmaz. (Bahr-ür-râık, Cevhere)
Demek ki,
ağızdaki kanı tükürünce orucu bozulmaz, yutunca da abdest bozulmaz. Kan
yutulursa oruç bozulur, tükürülünce de abdest bozulur.
Astım spreyi orucu bozar
Sual: Astım spreyi, kulak ve burun damlası ile dil altı hapı kullanmak, makata veya hazneye sokulan ültrason orucu bozar mı?
CEVAP
Bunların hepsi orucu bozar ve kaza gerekir.
Astım spreyi, oksijen değildir. İçinde ilaç vardır. Orucu bozar. İlacın orucu bozduğu bütün fıkıh kitaplarında yazılıdır.
Kulağa yağ ve ilaç damlatılması da orucu bozduğu bütün fıkıh kitaplarında yazılıdır.
Buruna sıvı ilaç damlatılması da orucu bozar. Katı merhem sürülürse bozmaz.
Dil altı hapı ise ilaçtır, mukoza denilen yumuşak dokudan emildiği için, deri altına iğne ile ilaç zerki gibidir. Orucu bozar.
Ültrasona,
merhem gibi kaygan bir madde, yani jel sürülüyor. Vücudun içine bu jel
girince, oruç bozulmuş olur. Eldivenle muayene yapılınca da, eldivene
ilaç veya jel sürülüyorsa, böyle muayene de orucu bozar.
Teknik
gelişti, mükemmel cihazlar yapıldı, tedavi şekilleri geliştirildi,
ancak insan vücudu değişmedi, ona eklenen çıkan olmadı. Oruç bir
ibadettir. Bu ibadetin fazileti ve şartları din kitaplarımızda
bildirildi. Bu kıyamete kadar geçerlidir.
Eskiden
bilinmiyordu, şöyleydi böyleydi demek cahilliktir. O zamanlar vücuda
girenler çıkanlar yok muydu, yani vücuda hiçbir şey girmiyor çıkmıyor
muydu? İbadetleri zamanla değiştirmek, dini değiştirmek olur.
Tabii delikler ve oruç
Sual: Göze konan ilaç, boğaza kadar indiği halde orucu bozmuyor da, ne diye kulağa veya burna konan ilaç orucu bozuyor?
CEVAP
Fıkıhta bir kural var:
Tabii menfezlerden [yaradılışta bulunan deliklerden] giren şeyler orucu bozar.
Bunun
için tabii delik olan kulağa ilaç veya yağ konunca oruç bozuluyor.
Burun da tabii deliktir. Sıvı ilaç burna püskürtülürse orucu bozar.
Tabii menfez olan makattan da içeri giren şeyler de orucu bozar. Göz
tabii delik değildir. Bunun için göze damlatılan ilaç orucu bozmuyor.
Bazı
kimseler, yukarıdaki kuralı iyi bilmedikleri için iğne olmak orucu
bozmaz sanıyorlar. İğne tabii delikten içeri girmiyor ki diyorlar.
Sağlam derinin üstünden emilen ilaçlar orucu bozmaz, ama, yaralı
deriden içeri girip sindirim yoluna ulaşan ilaçlar bozuyor. Yapılan
iğne ve serumlar, sindirim yoluna ulaştığı için dört mezhebe göre de
oruç bozuluyor.
Sual: Ramazanda, bayılanı ayıltmak için ağzına su akıtılsa orucu bozulur mu?
CEVAP
Evet, boğaza su girince oruç bozulur. Kaza gerekir, kefaret gerekmez.
Sual: Açık olan yaraya merhem, kolonya, tentürdiyot, oksijenli su sürülse oruç bozulur mu?
CEVAP
Kolonya, tentürdiyot, oksijenli su oruca kesinlikle zarar vermez.
Açık
olan yaraya konulan ilaç, beyne ve hazım yoluna gittiği bilinirse, oruç
bozulur. İçeri gittiği iyi bilinmezse, imameyne göre bozmaz. İmam-ı
azama göre ilaç sıvı ise bozar. İçeri sızdığı iyi bilinmeyen ilaç katı
ise, üç imama göre de, bozmaz. (Merakıl-felah şerhi)
Sual: Oruçlu iken, ağrıyan dişlere ilaç koymak caiz; fakat dişleri macunla fırçalamak mekruh deniyor. Bunun sebebi nedir?
CEVAP
Ağrıya
ilaç koymak bir ihtiyaçtır. Çok ağrırsa, zaruret halini alır. Ağız,
oruçta vücudun dışı olduğu için ağza alınan veya dişe konan ilaç orucu
bozmaz. Bir ihtiyaçtan dolayı olduğu için mekruh da olmaz. Fakat diş,
normal fırça ile fırçalanabilir. Macunla fırçalamak zaruret değildir.
Bir de, macun yutulursa, orucun bozulma tehlikesi vardır. Orucun
bozulma tehlikesi olan bir işi yapmak, mekruh olur. Bunun gibi, cünüp
olma tehlikesi varken hanımını öpmek de mekruhtur. Oynaşırken cünüp
olma ihtimali vardır. Tehlikeden uzak durmak gerekir. Bir hadis-i şerif
meali şöyledir:
(Uçurumun kenarında dolaşan kimse, her an uçuruma yuvarlanabilir.) [Buhari]
Onun için, oruçluya mekruh olan işlerden uzak durmaya çalışmalıdır.
Sual: Kan aldırmak ve iğne vurdurmak yani enjeksiyonla deriye ilaç zerk ettirmek orucu ve abdesti bozar mı?
CEVAP
Genel kaide şöyledir:
Vücuda giren şeyler orucu bozar, vücuttan çıkan şeyler de abdesti bozar.
Bu kaidenin istisnaları da vardır.
Kan aldırmak abdesti bozar, orucu bozmaz. Vücuda enjeksiyonla ilaç girince abdesti bozmaz, ama orucu bozar.
Abdest için istisnalar:
Vücuttan çıktığı halde ter, sümük ve balgam gibi şeyler abdesti bozmaz.
Oruç için istisnalar:
Vücuttan
çıkan şeyler orucu bozmadığı halde, isteyerek ağız dolusu kusmak orucu
bozar. Vücuda giren şeyler orucu bozduğu halde, balgam yutmak orucu
bozmaz.
Oksijen gazını almak, esans koklamak orucu bozmaz. Burna
gelen akıntıyı yutmak orucu bozmaz. Sağlam deriden vücuda girdiği
halde, göğse konan kalb ilacı, kola sarılan sigara yakısı orucu bozmaz.
Göze konan ilaç orucu bozmaz, ama kulağa konursa bozar.
orucu bozmuyor da, dil altına konan hap, niçin orucu bozuyor? Vücuttaki
sağlam deriye konan ilaç emilse bile orucu bozmuyor da, ağızdaki sağlam
deriye konan ilaç emildiği için niye orucu bozuyor?
CEVAP
Dilaltındaki
deri, vücudun dışındaki deri değildir. Yumuşak, kaygan bir dokudur.
Tıpta buna mukoza deniyor. Çok farklı özelliğe sahiptir. Birbiri ile
asla mukayese edilmez. Dişin yapısı da mukozanın yapısından farklıdır.
Bu hususta uzman doktorumuz diyor ki:
Dilaltına
ilaç konunca, sinir sisteminin uyarısı ile beyne çok acil haber gider.
Beyin, dilaltındaki refleksleri otomatik olarak harekete geçirir.
Sonra, tükürük salgı sistemi çalışıp, tükürük üretir, sulandırır.
Sulandıktan sonra, reflekslerin uyarmasıyla, kılcal damarlar harekete
geçer ve emilerek en kısa zamanda kana karışır. Tükürük salgısı
olmazsa, ilaç sadece kılcal damarlar vasıtasıyla kana karışamaz. Çünkü
ilacın sulanarak kılcal damarlara gitmesi lazım. Vücut derisi mukoza
gibi ince olsa bile, tükürük salgısı olmadığı için dilaltındaki gibi
emilmez. Tükürük salgısı otomobil, ilaç şoför gibi, mukoza altındaki
kılcal damarlar da yollar gibidir. Vücutta otomobil ve yollar var,
şoför yok. Şoför de gelirse otomobil hareket eder.
Tıbbi olarak, diş de, diş eti de, mukoza değildir, diş ile diş altı farklı özelliklere sahip iki ayrı organ gibidir.
Bota,
çizmeye ve meste mesh etmek caizdir. Ancak mestten çok daha ince olan
çoraba mesh caiz değildir. İkisi de ayağa giyiliyor ama vasıfları
farklıdır. İşte bunun gibi, dilaltındaki mukoza denilen yumuşak doku
vücuttaki deriden çok farklıdır.
Dilaltına ilaç, hap koyarak
yukarıda izah edildiği gibi, kılcal damarlarca emilmesini sağlamak,
deriye ilaç enjekte edip kılcal damarlara ulaştırmaya benzer, bu yüzden
orucu bozar.
Sual: Burnum tıkalı olunca çok rahatsız oluyorum,
işlerim aksıyor. Burnun içine sıvı ilaç konunca oruç bozuluyormuş. Katı
ilaç sürsem mesela viks sürsem orucum bozulur mu?
CEVAP
Burnun içine katı ilaç, merhem sürmek orucu bozmaz. Sıvı ilaç bozar.
Sual: Ağızdaki veya burundaki kanı yutmak orucu bozuyor. Baştan burna gelen akıntıyı yutmak da, orucu bozar mı?
CEVAP
Baştan gelen akıntı bozmaz.
Sual: Kulağıma damlattığım yağlı ilaç, ağzımdan ve burnumdan geldi. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Kulağa ilaç damlatmak orucu bozar.
Sual:
Fransa'dan yazıyorum. Hıristiyan eşim, gece kalkıp bana sahur
hazırlıyor. Dün gece sahuru yiyip imsak vaktinde yattım. Yarı uykulu
idim, ben hiçbir şey söylemeden beni sevip, oramı buramı tuttu. Nihayet
ben boşaldım. Ama ben hiç bir hareket yapmamıştım. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Şöyle
yap diye kendiniz emretmediğiniz ve devamında hiçbir harekette de
bulunmadığınız için oruç bozulmuş olmaz. Ancak, orucu bozabilecek böyle
tehlikeli işlerden uzak durmaya çalışmalıdır.
Sual: Kalb hastasının göğsüne sürdüğü ilaç orucu bozar mı?
CEVAP
Orucu bozmaz. Çünkü sağlam deriye sürülen ilaç, deriden içeriye girse de orucu bozmaz.
Sual: İstemeyerek ağız dolusu kusmak orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.
İsteyerek, zorlayarak az bir kusma da orucu bozmaz ise de, ağız dolusu
kusmak bozar. Hadis-i şerifte (Kendiliğinden ağız dolusu kusanın orucu
bozulmaz. İsteyerek ağız dolusu kusanın orucu bozulur, kazası gerekir)
buyuruldu. (Nesai)
Sual: Tıraş olurken kanayan yere, kanın durması için kantaşı sürmek orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır, bozmaz.
Sual: Bir hastalık sebebiyle de iğne [enjeksiyon] yapılınca oruç bozulur mu?
CEVAP
Evet bozulur, kaza gerekir. Oruç bu şekilde bozulduktan sonra yiyip içmek, kefareti gerektirmez.
Sual: Gündüz uyurken ihtilam olunca oruç bozulur mu?
CEVAP
Hayır, bozulmaz. Uyanınca ilk fırsatta gusledilir. Hadis-i şerifte, (İhtilam olmak orucu bozmaz) buyuruldu. (Beyheki)
Gusletmekle de oruç bozulmaz. Guslederken vücudun içine su girmemesine dikkat etmelidir! İçeri su girerse oruç bozulur.
Sual: Ağızdaki yara için oruçlu iken ilaçla gargara uygun mu?
CEVAP
Ağızdaki
yara, namazda okumaya mani değilse, ilaçla gargara mekruh olur. Okumaya
mani olursa, ilaçla gargara etmek mekruh olmaz. Çünkü özür vardır.
Sual: İşyerinde iş gereği toz oluyor, ayrıca sigara içen de oluyor. Bunlar orucuma zarar verir mi?
CEVAP
Tozlu,
dumanlı şey koklamak, başkasının içtiği sigara dumanı yahut tütsülerin
dumanını çekmek orucu bozar. Fakat ağzından veya burnundan boğazına
toz, duman kaçsa, oksijen gazı tüpü ile suni hava verilse, başkalarının
içtiği sigaranın dumanı ağzına, burnuna girmesinden sakınmak mümkün
olmasa, oruç bozulmuş olmaz. Unlu işlerde çalışanın sakındığı halde,
ağzına burnuna giren un tozları orucu bozmaz. Kömür işinde çalışan
kimsenin ağzına, burnuna kömür tozu girse, orucu bozulmuş olmaz. Çünkü
bundan sakınma imkânı yoktur.
Sual: Nisaiyeci bir kadın doktora muayene olanın, orucu bozulur mu? Bozulursa, kefaret mi gerekir?
CEVAP
Doktor, eldivene herhangi bir ilaç, yağ sürerse, oruç bozulur, sadece kaza gerekir.
Sual: Omuzlarımda ağrılar için doktor iğne yapılması gerektiğini söyledi. Yapılacak iğne ve sürülecek krem orucu bozar mı?
CEVAP
İğne olmak (enjeksiyon) orucu bozar, kaza gerekir. Krem sürmek orucu bozmaz.
Sual: Abdest alırken diş etlerinden kan gelirse abdest ve oruç bozulur mu?
CEVAP
Kan
ağızdan dışarı çıkarsa abdest bozulur. Yutulursa abdest bozulmaz, fakat
bu sefer de oruç bozulur. Tükürükten az ise, oruç da abdest de bozulmaz.
Sual: Porno film seyrederken, kendiliğinden cünüp olanın orucu bozulur mu?
CEVAP
Sadece
bakarak cünüp olunca oruç bozulmaz. El ile veya başka bir şeyle cünüp
olmaya yardım edilince, oruç bozulur ve kaza gerekir, kefaret gerekmez.
Fakat aynı ramazanda aynı şey tekrar yapılırsa bu sefer kefaret de
gerekir. Porno film seyretmek haramdır. Haram işleyenin ibadetleri
sahih olur, farz borcundan kurtulur ise de, kazandığı günahlardan
dolayı kavuşacağı büyük sevaplardan mahrum kalır. Özellikle oruçlunun
böyle günah işlemesi çok çirkindir.
Sual: Bel gevşekliği sebebiyle meni gelse, oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Nezle olduğum için burnumun içine gelen akıntıyı geri çekip yuttum, orucum bozuldu mu?
CEVAP
Bozulmadı.
Sual: Ağzıma balgam geliyor, yutuyorum, oruç bozuluyor mu?
CEVAP
Balgamı yutmakla oruç bozulmaz
Sual: İmsak vakti çok yemek yiyorum. İmsak çıktıktan sonra yemek kaynarken ağzıma geliyor, yutuyorum. Orucum bozuluyor mu?
CEVAP
Bozulmaz. Hatta ağzınıza gelen kusmuğun geri gitmesi de orucu bozmaz.
Sual: Oruçlu iken burna çekilen su ağzımızdan çıksa oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulur. Buruna ilaç çekmek gibi su da çekip genze ulaşırsa oruç bozulur, kaza gerekir.
Sual: Tükürüğümüz, dudağımızdan aşağı doğru sarksa, onu yalayıp yutsak oruç bozulur mu?
CEVAP
Tükürüp
tükürüğümüzü yalarsak oruç bozulur, kaza gerekir. Bahsettiğiniz şekilde
olursa oruç bozulmamış olur. Sanki bir kısmı daha ağzımızda oluyor.
Sual: Erkeklerin idrar damlası gelmesin diye idrar yoluna koydukları pamuk orucu bozar mı?
CEVAP
Orucu
bozmaz. Maliki’de de pamuk koymak bozmaz. Şafii’de pamuk koymak orucu
bozar ama, Şafii’yi namazda taklit eden Hanefi’nin orucu yine bozulmuş
olmaz.
Sual: Banyo yaparken, banyoda oluşan su buharını teneffüs etmekle oruç bozulur mu?
CEVAP:
Bozmaz. Bazen, hastalara özel olarak su buharı teneffüs ettiriliyor. Bu
şekilde, su buharı teneffüs ettirilirken, buhar ciğerlere kadar giderse
oruç bozulur.
Sual: Ramazanda bir insan yatsıdan sonra hanımıyla
beraber olsa daha sonra geç vakitte uyuyup biraz sonra guslederiz
deseler uyandıklarında da güneş doğmuş olsa kefaret mi gerekir?
CEVAP
Kaza
da gerekmez. Yani oruçları bozulmuş olmaz. İhtilam olanın da orucu
bozulmuş olmaz. Fakat namaz kılmak için ilk fırsatta yıkanmak gerekir.
[Daha önceden tedbir alıp cünüp olarak sabahlamamalı.]
Sual: Göz damlası orucu bozar mı? Lens ıslakken göze takılırsa oruç bozulur mu?
CEVAP
İkisi de bozmaz.
Sual:
Ramazanda sahurda yatmadan önce dişlerimizi fırçalıyoruz. Ağzımızı
yıkamamıza rağmen tadı ağzımızda hissediliyor, bu durum orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır bozmaz.
Sual: Hanefi mezhebine göre
"tükürdüğümüz zaman tükürükte tükürükten az miktarda kan olursa" abdest
bozulur mu, yutunca oruç bozulur mu?
CEVAP
Kan tükürükten az ise dışarı çıkmakla abdest bozulmaz, yutulunca da oruç bozulmaz.
Sual: Sigara yakıları ve zayıflama bantları kola yapıştırılınca, yakıdaki madde emiliyormuş. Bu emilme orucu bozar mı?
CEVAP
Sağlam deriye konan hiç bir yakı, ilaç, krem orucu bozmaz. Emilmesi oruca zarar vermez.
Sual: Oruçluyken kulaktan iltihap akması orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.
Sual: Kan aldırınca oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Oruçlu iken kulağa pamuklu çubuk sokmakta mahzur var mı?
CEVAP
Şafii’de bozar, Hanefi’de bozmaz.
Sual: Jöle, krem, deodorant orucu bozar mı?
CEVAP
Hiç birisi bozmaz.
Sual: Sakız çiğnemek orucu bozar mı?
CEVAP
Günümüzün
sakızları, çikletleri eski tabii sakızlar gibi değildir. Şimdikiler
çiğnenirse, bazı parçalar yutulabilir ve oruç bozulur. Tatlı olan
sakızları çiğnemek de bozar.
Sual: Oksijen gazı tüpü ile suni hava verilince oruç bozulur mu?
CEVAP
Teneffüs
ettiğimiz hava orucu bozmaz. Tüple verilen oksijen de temiz hava
demektir, oksijeni bol hava demektir. İçinde ilaç olsa bozar.
Sual: Hanımını öpenin orucu bozulur mu?
CEVAP
Öpmekle
orucu bozulmaz. Öperken cünüp olursa bozulur. Cünüp olma ihtimali
varsa, hanımını öpmesi mekruh olur. Orucu bozacak derece çok öperse
haram işlemiş olur. Çünkü orucu mazeretsiz bozmak haramdır.
Sual: Yıkanırken kulağa sabunlu su kaçsa, oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Denize girmek orucu bozar mı?
CEVAP
Denize girmek orucu bozmaz. Eğer vücudun içine su kaçarsa, oruç bozulur.
Sual:
Sabah yatarken susadığımı hissettim ve saatime baktım saati 05.10
geçiyor olarak gördüm. Dikkatli olarak baktığıma eminim. Suyumu içtim
ve gayri ihtiyari saate bir baktım ki saat 06.10 çok üzüldüm. İmsak
5,30’du. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Evet bozuldu. Sizin kastınız olmadığı için sadece kaza gerekir.
Sual: Astım hastası, mecburiyet halinde ilaç kullanınca oruç bozulur mu?
CEVAP
Evet bozulur. Sadece kaza gerekir.
Sual: Ventolin, Salbutol gibi ağıza püskürtülen astım ilaçları orucu bozar mı?
CEVAP
Bahsettiğiniz ilaçları kullanınca oruç bozulur. Çünkü içinde ilaç vardır. Ama oksijen gazı bozmaz.
Sual: Astım tabletinin gazını teneffüs etmek orucu bozar mı?
CEVAP
Sigara dumanı gibi orucu bozar.
Sual: Evi haşere için ilaçladım. Bu ilacı teneffüs orucu bozar mı?
CEVAP
Az olursa bozmaz.
Sual: Kadın hastalıklarında bir çubukla hap ve fitil veriliyor. Guslü gerektirir mi, orucu bozar mı?
CEVAP
Genelde
zevk alınmadığı için guslü gerektirmez. Gündüz kullanılırsa oruç
bozulur, kaza gerekir. Pamuk bile konsa, pamuk tamamen içeri girerse
oruç bozulur. Yaş parmak girse de oruç bozulur.
Sual: Basur hastalarının bağırsakları, taharetlendikten sonra, ıslak olarak içeriye girse oruç bozulur mu?
CEVAP
Yaş olarak girince oruç bozulur. Kurulanırsa oruç bozulmuş olmaz.
Sual: Karşı tarafın ağız salgısını yutmak orucu bozuyor mu?
CEVAP
Karşı
tarafın tükürüğünü, salgısını yutunca oruç bozulur. Eğer bu sevdiğimiz
bir kimse ise sadece kaza değil, kefaret de gerekir.
Sual: Oruçlu iken alışkanlıktan dolayı rujumu yalıyorum, oruç bozuluyor mu?
CEVAP
Rujun oruca zararı olmaz. Fakat yenirse oruç bozulur. Kaza gerekir.
Sual: Oruçlu olduğunu unutup taharette mübalağa ederek içeriye su kaçsa oruca zarar verir mi?
CEVAP
Unutulunca
mahzuru olmaz. Unutarak yiyip içmek de orucu bozmaz. Oruçlu olduğunu
bilerek taharette mübalağa eder ve içeri su kaçarsa oruç bozulur ve
kaza gerekir.
Sual: Balıkların suyunu temizlerken boğazıma ister istemez su kaçtı orucum bozuldu mu?
CEVAP
Ağza kaçtı ise bozulmaz, boğazdan içeri girmişse oruç bozulur, kaza gerekir
Sual:
Ayak tırnağımda yara var ve bu yaradan gün içerisinde sarı su, irin ve
bazen de kan geliyor ve tırnak arasında birikiyor, bunlar tekrar içeri
girip orucu bozar mı?
CEVAP
Orucu bozmaz.
Sual: İstemeyerek yağmur suyu ağzımıza kaçsa orucu bozar mı?
CEVAP
Bozar.
Sual: Ben diabet hastasıyım. Kan alıp ölçü aletine koyup şekerimi ölçmem orucu bozar mı?
CEVAP
Kan aldırmak orucu bozmaz.
Sual: Arı soksa oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Ele iğne batıp kırığı içinde kalsa orucu bozar mı?
CEVAP
Mideye girmeyince bozmaz.
Sual: Oruçlu iken kalbim ağrıyınca trinitrin alsam kaza mı gerekir?
CEVAP
Evet.
Sual: Burna tuzlu su çekmek, ilaç gibi orucu bozar mı?
CEVAP
Evet. Beyne veya boğaza kaçarsa bozar.
Sual: Kalb için, dil altına konup, emilen hap, orucu bozar mı?
CEVAP
Evet. Deri altına iğne ile ilaç zerki gibidir.
Sual: Hasta, ağzına sık sık su alsa orucu bozulur mu?
CEVAP
Yutulmadıkça bozulmaz. Ama böyle yapmak uygun değildir.
Sual: Burun kanı, genizden mideye giderse, oruç bozulur mu?
CEVAP
Evet.
Sual: Suya dalıp kulağa su kaçınca oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Abdest alınca veya ağzımızı yıkayınca kalan yaşlığı yutmak orucu bozar mı?
CEVAP
Ağzı yıkadıktan sonra ağızda kalan yaşlığı tükürük ile yutmak orucu bozmaz.
Sual: Kadın ve erkeğin ilaç olarak kullandıkları fitil, orucu bozar mı ve guslü gerektirir mi?
CEVAP
Gündüz kullanırsa oruç bozulur. Fakat guslü gerektirmez.
Sual: Burnum kanadı. Bu arada genzime giden kanı yuttum. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Burundan genze giden kanı veya dişi kanayan ağzındaki kanı yutunca, yani kan mideye gidince oruç bozulur. Sadece kaza gerekir.
Sual: Buruna sıvı ilaç veya tuzlu su çekmek orucu bozar mı?
CEVAP
Beyne veya boğaza giderse bozar.
Sual: Kulağı antiseptikli su ile yıkatmak orucu bozar mı?
CEVAP
Bozar. İlaçsız su ile yıkamak, pamukla temizlemek bozmaz.
Sual: Ağrıyan dişe, göze ve kulağa ilaç konsa oruç bozulur mu?
CEVAP
Kulağa
damlatılan ilaç orucu bozar. Göze damlatılan ilaç bozmaz. Dişe konulan
ilaç, yutulmazsa orucu bozmaz. Hatta ilacın tadı boğazda hissedilse de
bozmaz.
Sual: Yaraya konan ilaç orucu bozar mı?
CEVAP
Yaraya sürülen merhemin, sindirim yoluna gittiği bilinmezse oruç bozulmaz.
Sual: Epilasyon orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.
Sual: Oruçlu iken esans koklamak orucu bozar mı?
CEVAP
Çiçek, esans koklamakla oruç bozulmaz, mekruh da değildir.
Sual: Ağızdaki az bir kanı yutanın namazı ve orucu bozulur mu?
CEVAP
Az olduğu için bozulmaz.
Sual: Oruçlu iken gusletmek orucu bozar mı?
CEVAP
Gusletmekle
oruç bozulmaz. Ancak ağızdan, burundan içeri su kaçarsa veya su içine
oturulunca veya taharetlenirken içeri su kaçarsa oruç bozulur.
Sual: Dudaktaki yaşlığı yutmak orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.
Sual: Makata konan pamuğun bir kısmı dışarıda kalsa orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz, hepsi içeri girerse bozar.
Sual: İmsak vakti sona ererken yaraya konan sıvı ilaç, gündüz emilmeye başlasa oruç bozulur mu?
CEVAP
İmsaktan önce konulduğu için bozulmaz.
Sual:
Kalb hastasıyım. Bazen çok ağrıyınca hap alıyorum. Ramazanda oruçlu
iken ağrı tuttuğunda ilaç alırsam, kefaret gerekir mi? Kalb hastasının
göğsüne sürdüğü ilaç, orucu bozar mı?
CEVAP
Zaruret olduğu için
yalnız kaza gerekir. Sağlam deriye sürülen ilaç, içeriye gitse de orucu
bozmaz. Dil altına konulup emilen bozar.
Sual: Diş çektirmek orucu bozar mı?
CEVAP
Diş
çektirmek orucu bozmaz. Eğer diş çektirilirken iğne vurulursa, oruç
bozulur. Dişten çıkan kanı yutmakla da oruç bozulur. Ramazan orucunu
tutarken iğne vurduranın veya dişinden çıkan kanı yutanın orucu
bozulur, gününe gün kaza gerekir, kefaret gerekmez.
Sual:
Damardan serum verilmesi, sadece imam-ı a’zama göre orucu bozduğu
söyleniyor. Diğer mezheplere göre bozmuyor mu? Serumla gıda ve deva
verilebiliyor. İhtiyacı olan suyu, gıdayı ve ilacı serumla alan
kimsenin orucu bozulmaz mı? Oruçta gaye, yiyip içmeyi terk etmek
olduğuna göre, ağız yolu ile değil de, damar yolu ile yiyip içenin
orucu niçin bozulmaz?
CEVAP
Dört mezhepte de, sağlam deriye
konan ilaç, gıda ve deva, emilip içeriye nüfuz etse de oruç bozulmuş
olmaz. Mesela kalb hastalığında, göğüs üzerine nitroderm ihtiva eden
bir ilaç [TTN] konur. Bu deriden içeriye emilir. Sağlam deriden içeri
girdiği için dört mezhepte de orucu bozmaz. Bunun gibi, sağlam deriye
konan nikotin yakısı da, vücut tarafından emildiği halde, dört mezhepte
de orucu bozmaz. Tabii menfezlerden [deliklerden] giren şeyler orucu
bozar.
Şafii’de, kulak tabii menfezdir. Kulağa konan sıvı-katı
her şey, mideye girmiş gibi orucu bozar. Şafii’de idrar yolu da tabii
menfezdir. Buraya ilaç, hatta pamuk konsa bile orucu bozar.
Dört
mezhepte de ve bütün imamlara göre, yaraya konulan ilaç, cevfe
[içeriye] giderse oruç bozulur. Şafii mezhebinde, dimağ [beyin], karın,
bağırsak, mesane birer cevftir. Mesela, baştaki kemik yarılsa, buradaki
yaraya konulan ilaç, cevfe, yani beyne gideceğinden oruç bozulmuş olur.
Şafii’de karna bıçak saplansa, bıçağın ucu mideye, yani cevfe
girdiği için oruç bozulur. Sağlam deriden bıçak cevfe girince oruç
bozulduğu gibi, iğne ile adaleyi veya damarı yırtarak verilen ilaç,
cevfe ulaşınca oruç bozulmuş olur. Hanefi’de ise, bıçak tamamen midenin
içine girerse oruç bozulur.
Bugün tıpta, serumun mesaneye,
dimağa ve vücudun her yerine gittiği kesin olarak bilinmektedir. O
halde serum, dört mezhepte de orucu bozar. Sadece kaza gerekir. (Serum
veya enjeksiyonla verilen ilaç, cevfe, [yani dimağ ve mesane gibi
yerlere] gitmez) demek, çok yanlış olur, ilme ters olur.
Bütün
doktorlar, damardan veya adaleden verilen ilacın, dimağ ve mesaneye
gittiğini bildiriyorlar. O halde, işin aslını bilmeyenlere kanıp da,
enjeksiyonla orucu telef etmeyelim.
[Buradaki Hanefi mezhebi ile
ilgili bilgiler, Tahtâvi, Mebsut, Bedayi ve benzeri kitaplardan,
Şafiilerle ilgili bilgiler ise, Mecmû, Muğnil muhtaç, Tuhfe, Envâr,
Kummesrâ, Bâcuri, Şerh-i İbni Bâcuri gibi muteber eserlerden
alınmıştır.]
Sual: Sinüzitten muzdarip bir hasta oruçlu iken burnuna sıvı ilaç koyabilir mi?
CEVAP
Oruç bozulur.
Sual: Oruçlu iken kulaktan iltihap akması orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz.
Oruçta genelde çıkan şeyler orucu bozmaz, mesela kan aldırmak orucu
bozmaz. Ama isteyerek ağız dolusu kusulursa orucu bozulur.
Oruçta genelde içeri giren şeyler bozar. Mesela enjeksiyonla kan verilenlerin orucu bozulur.
Sual: Oruçlu iken dişleri macunlu macunsuz fırçalamak orucu bozar mı?
CEVAP
Macunsuz
fırçalamakta mahzur yoktur. Macunlu fırçalamakla da oruç bozulmaz fakat
mekruh olur. Macun yutulursa oruç bozulur, kaza gerekir.
Sual: Dudağımda uçuk vardı ve ben de patlamasın diye krem sürmüştüm. Maalesef akşama doğru uçuk patladı. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Bozulmadı
Sual: İftar için yiyecek bir şeyler hazırlarken parmağımı kestim. Birkaç damla aktı. Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Hayır kan çıkmakla, kan aldırmakla oruç bozulmuş olmaz.
Sual:
Dirseğimde çıkan iltihaplanmadan dolayı dirseğimin üstünden ve altından
birer cm uzunluğunda kestiler ve iltihabın akması için bir hortum sokup
uçlarını dışarı çıkardılar. Dün yapılan muayenede bir merhemi üsten
sıkıp alt uçtan dışarı akıttılar. Niyetli olduğumdan dolayı şüpheye
düştüm acaba orucum bozuldu mu?
CEVAP
Orucunuz bozulmadı.
Sual:
Yanlış dolgudan dolayı diş etim hep kanıyor. Sahurdan sonra yatıyorum,
sabah tekrar kalktığımda ağzımın içi kan dolu oluyor. Kanın birçoğu
boğazımdan geçmiş oluyor. Bazen uyku halinde değilken de fark ediyorum
kan geldiğini... Tükürürsem abdest bozulacak. Tükürmesem yani yutsam
oruç bozulacak. Haliyle illa ki yutmuşumdur kan. Benim oruçlar bozulmuş
mu?
CEVAP
Kan yutmak orucu bozar. Oruçların Hanefi’ye göre
bozuluyor. Onun için Hanbeli mezhebini taklit etmelisiniz. Orucu bozan
şeyler, insanın elinde olmazsa, Hanbeli’de orucu bozmuyor.
Sual:
Hastanede test için kan verirken enjektörü sokmadan önce deriye alkol
sürüyorlar ve çıkarttıktan sonra iğne deliğinin üzerine alkollü pamuk
koyuyorlar. Bunun oruca bir zararı var mıdır?
CEVAP
Hayır oruca zararı olmaz
Sual: Deriyi çizerek yapılan çiçek aşısı orucu bozar mı?
CEVAP
Bozmaz. Tentürdiyot gibidir.
Sual: Dişler arasındaki yemek kırıntısını yutmak orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır, bozmaz.
Sual: Hanımı öpünce mezi gelirse oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Tıraş kesiğine oruçlu olduğunu unutarak kolonya sürmek orucu bozar mı?
CEVAP
Unutulmasa da bozmaz. Unutunca yiyip içilse de bozmaz.
Sual: Sigara içilen odaya girip, uzun müddet çıkmasak oruç bozulur mu?
CEVAP
Lüzumsuz kalıyorsak bozulur, vazifemiz varsa bozulmaz.
Sual:
Şevval orucunu tutuyorum. Bugün abdest alırken (burnuma su çekerken)
unutarak ve istemeyerek genzime veya boğazıma sanırım su kaçırdım.
Orucum bozuldu mu?
CEVAP
Unutarak yiyip içince veya bozulup bozulmadığını kesin bilmedikçe oruç bozulmuş olmaz.
Sual: Ağız dolusu hastalık sebebiyle kusanın orucu bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual:
Hac için hastaneden kan aldılar fakat kan şırıngaya geldi dışarı
çıkmadı, sonra tekrar içeri koydular. Abdestim bozuldu mu, orucuma bir
zarar geldi mi?
CEVAP
Hem abdestiniz hem de orucunuz bozuldu.
Kan çıkmakla abdestiniz, kan içeri girmekle orucunuz bozuldu. Şırıngaya
çıkmakla dışarı çıkmış oldu. Kendi kanınız da olsa vücudunuza kan
verildi.
Sual: Çatlak dudağa veya eldeki yarığa merhem, krem, kolonya sürmek orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır, bozmaz.
Sual: Mideye ucu dışarıda kalan alet sokulursa, oruç bozulur mu?
CEVAP
Bozulmaz.
Sual: Türkiye Takvimine göre, sahuru yanlışlıkla 10 dakika geciktirdim. Orucum sahih oldu mu?
CEVAP
Kaza gerekir.
Sual: Deri altına tüberküloz testi yapılıyor. Orucu bozar mı?
CEVAP
Evet.
Sual: Kulaktaki pamuk, delik zardan içeri girse, orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır.
Sual: Gırtlağa çıkan tükürüğü kusarak çıkarmak, orucu bozar mı?
CEVAP
Hayır.
Sual: Mahalli bir yazar diyor ki:
(Her yıl
aynı yazılar yazılıyor ve fitil ve benzeri şeylerin orucu bozup
bozmayacağı hususunun oruçla ne ilgisi var, İslamiyet bu mu?)
CEVAP
Yazar,
İslamiyet’i bilmediği gibi, nelerin orucu bozacağını da bilmiyor.
İslamiyet her yıl değişmez. Bu sene İslam’ın şartı beş denmişse,
gelecek sene bu altı olmaz. Azalmaz da, çoğalmaz da. Bu sene, (hastaya
serum vermek orucu bozar) denmişse, gelecek sene (bozmaz) denilemez.
Aslında değişik yazan varsa, o tenkit edilmelidir! Hep aynı şeyi yazan
tenkit edilir mi? Şimdi mahalli yazara soruyoruz, İslamiyet bu değilse
nedir? Her yıl değişmesi mi gerekir?
Yazar, orucun ne olduğunu,
orucu nelerin bozduğunu bilmiyor ki, (vücuda giren şeylerin orucu bozup
bozmayacağından bahsedilmez) diyebiliyor. Önce oruç nedir ve neler
orucu bozar, kısaca bir tarifini yapalım:
Oruç, fecrin
ağarmasından, güneş batıncaya kadar, yiyip içmeyi ve orucu bozan diğer
şeyleri terk etmektir. Diğer bozan şeyler nelerdir? Yaradılışta bulunan
deliklerden içeri giren şeyler orucu bozduğu gibi, vücuttaki yaraya
konulan ilaç, sindirim yollarına sızarsa, yine oruç bozulur. İğne
[enjeksiyon], serum orucu bozar. Çünkü bunlar sindirim yoluna gider.
(Tahtavi)
Hastalık için kullanılan fitiller, tabii deliklerden
verilir. Ağrı kesici, ateş düşürücü fitiller olduğu gibi, romatizma,
mantar, bulantı, hemoroid ve kabızlık önleyici fitiller de vardır.
Serum yolu ile de ilaç ve gıda verilebilir. Tabii deliklerden ilaç
olmayan maddeler de girerse yine oruç bozulur. Bunları sormak ve
bunlara cevap vermekten tabii ne olabilir?
Sual: KBB mütehassısı bir doktor diyor ki:
Dinde
reformcu bir grup, yeni bir kitap yazıp, âlimlerden farklı, yeni
ictihadlar yapacaklarmış. Kulağa damlatılan ilacın orucu bozmayacağı
yönünde bizden bilgi istiyorlar. Hanefi ve Şafii’ye göre, göze, kulağa
ve burna damlatılan ilaç, orucu bozar mı, bozmaz mı?
CEVAP
Fıkıh kitaplarındaki hüküm şöyle:
Hanefi’de
göze damlatılan veya diş çukuruna konan ilacın tadı boğazda hissedilse
bile orucu bozmaz. Kulağa damlatılan ilaç, burna konan sıvı ilaç orucu
bozar.
Şafii’de ise, göze damlatılan ilacın tadı boğazda
hissedilse bile bozmaz. Fakat kulağa konan her şey orucu bozar. Burna
konan sıvı ilaç da bozar.
Hanefi’de ve Şafii’de, sağlam deriye
sürülen ilaç, emilip içeriye nüfuz etse de oruç bozulmuş olmaz. Mesela
kalb hastalığında, göğüs üzerine nitroderm ihtiva eden bir ilaç [TTN]
konur. Bu deriden içeriye emilir. Sağlam deriden içeri girdiği için
Hanefi’de de, Şafii’de de orucu bozmaz.
Hadis-i şerifte (İçeri
giren şeyler orucu bozar) buyuruluyor. Şafii’de, kulak tabii menfezdir.
Kulağa konan sıvı-katı her şey, mideye girmiş gibi orucu bozar.
Hanefi’de, kulağa giren katı şey ve su orucu bozmaz. Fakat yağ ve ilaç
bozar. Yağ ve ilaç emilse de, emilmese de, sindirim yoluna gitse de,
gitmese de bozar.
Göz, menfez kabul edilmediği, aynen sağlam
deri hükmünde olduğu için, göze konan ilaç, sağlam deriye sürülen ilaç
gibi çeşitli kanallarla sindirim yoluna gitse de hiçbir mezhepte orucu
bozmaz. Fakat boğaza, beyne ve mesaneye açılan yara yolu ile ilaç
verilirse, Hanefi’de de, Şafii’de de oruç bozulur.
Reformcu
grup ne yapmak istiyor? Kendileri müctehid olsalar bile, ictihadla
ictihadın nakzedilemeyeceğini bilmeleri gerekir. Reformcuların, (Burada
Hanefilerin kavli doğrudur. Kulağa kum koymak orucu bozmaz. Şafii’nin
ictihadı yanlıştır) demeye hakları olmaz.
Sual: Oruç hakkında mezheplerimizdeki hükümler hakkında bilgi verir misiniz?
CEVAP
Ramazan
orucuna niyetin son vakti, Hanefi’de öğleye bir saat kalıncaya kadar,
diğer üç mezhepte imsak vaktine kadardır. Üç mezhepte, Ramazan orucu
için her gece niyet gerekir, Maliki’de Ramazanın ilk gecesi bir ay
oruca niyet sahihtir.
Şafii’de, kulak tabii menfez [delik] dir.
Kulağa konan sıvı katı her şey, mideye girmiş gibi orucu bozar. Diğer
üç mezhepte sadece ilaç konursa bozar. Şafii’de idrar yolu da tabii
menfezdir. Buraya pamuk konsa bile orucu bozar. Diğer mezheplerde
bozmaz.
İğne vurulmak, dört mezhepte de orucu bozar.
Dişler arasındaki yemek kırıntısını yutmak Hanefi’de orucu bozmaz, diğer üç mezhepte bozar.
Lavman Maliki’de orucu bozmaz, diğer üç mezhepte bozar.
Unutarak yiyip içmek, üç mezhepte orucu bozmaz, Maliki’de bozar.
Ramazanda
oruçlu iken yiyip içene Hanefi ve Maliki’de kefaret gerekir, Şafii ve
Hanbeli’de sadece kaza gerekir. Hanımı ile beraber olana dört mezhepte
de kefaret gerekir.
Kan aldırmak Hanbeli’de orucu bozar, diğer
üç mezhepte bozmaz. Abdest alırken, mübalağa etmeden boğaza su kaçarsa,
Şafii ve Hanbeli’de oruç bozulmaz. Hanefi ve Maliki’de bozulur.
Ramazanda
karı koca beraber olursa, Şafii ve Hanbeli’de kefaret kocanın üzerine
olur, Hanefi ve Maliki’de ikisine de kefaret gerekir.
Maliki’de
oruçlu iken hanımını öpmek haram, diğer üç mezhepte haram değildir.
Ancak cünüp olmak ihtimali varken öpmek mekruhtur. Hanımı öpünce mezi
gelirse üç mezhepte oruç bozulmaz, Hanbeli’de bozar.
Şafii ve
Hanbeli’de, nafile oruç veya nafile namaza başlayan, tamamlamadan
bozarsa, kazası vacip değil, Hanefi ve Maliki’de vaciptir.
Yalnız
Cuma günü oruç tutmak Hanefi ve Maliki’de caiz, Şafii ve Hanbeli’de
mekruhtur. İmam-ı Ebu Yusuf da mekruh dedi. Bu bakımdan Hanefiler
yalnız başına Cuma günü oruç tutmamalıdır.
Sadaka-i fıtır,
Hanefi’de Ramazan-ı şerifte verilir. Ramazandan önce ve bayramdan sonra
da vermek caiz ise de, bayram namazından önce verilmiş olması daha çok
sevaptır. Şafii’de Ramazandan önce, Maliki’de ve Hanbeli’de ise
bayramdan önce verilemez. Hanefi’de nisaba ulaşanın fıtra vermesi
vacip, diğer üç mezhepte, bir günlük yiyeceği olanın fıtra vermesi
farzdır. Hanefi’de hanımın fıtrasını kocası vermez, diğer üç mezhepte
vermesi lazımdır.
Sual: Erkek veya bayan kadın doktoru veya ebe,
Ramazanda, abdestli iken bir kadına doğum yaptırsa, orucu, guslü veya
abdesti bozulur mu?
CEVAP
Hanefi mezhebindeki kadın doktorunun
veya ebenin, Ramazan-ı şerifte doğum yaptırmakla orucu, abdesti ve
guslü bozulmuş olmaz. Zaruretsiz erkek doktora doğum yaptırmak caiz
olmaz.
Sual: Oruçlu iken rahimden ültrasonla muayene olmak orucu bozar mı?
CEVAP
Alete
jel gibi bir şey sürüyorlar, rahme yağ veya jel gibi bir şey girince
oruç bozulmuş olur. Eldivenle muayene etse de, eldivene bir şey
sürülmüş ise yine oruç bozulur. İçeriye az da olsa bulaşacak bir şey
girerse oruç bozulur.
İkinci bir husus da kadın, muayene esnasında zevk alırsa cünüp olur ve oruç bozulur. Zevk almazsa bozulmuş olmaz.
Sual:
Tam İlmihal’de, (Bir şeyin hepsi girip çıkarsa, abdesti de, orucu da
bozar) deniyor. Erkeğin arkadan, kadının ön veya arkadan kullandığı
fitil, abdesti ve orucu bozar mı? Bir de çubuklu bir aletle hap
konuyor, bu farklı mı?
CEVAP
Gündüz oruç iken, içeri tamamen
giren şey, orucu bozar. Fitil de bozar. Yarısı dışarıda kalırsa orucu
bozmaz. Fitil içeri girdikten sonra, dışarı çıkarsa abdesti bozar.
Fitil içeri girip çıkmazsa, abdesti bozmaz. Çubukla konan farklıdır.
Çünkü içeri girince, çubuğa az da olsa içeriden bir yaşlık bulaşır.
Yaşlık, çubukla dışarı çıkınca abdest bozulur.
Sual: Ağızdaki kanı yutmak abdesti ve orucu bozar mı?
CEVAP
Ağzın
içi, abdestin bozulmasında, iç organ sayılır. Orucun bozulmasında,
bedenin dışı sayılır. Bunun için, dişten ve ağızdaki yaradan çıkıp
ağızdan dışarı çıkmayan kan abdesti bozmaz. Ağızdan dışarı çıkınca,
tükürükten çoksa bozar. (Halebi)
Ağız bazen bedenin içi sayılır.
Bunun için, oruçlu kimse, tükürüğünü yutarsa, orucu bozulmaz. İnsanın
içindeki necasetin mideden bağırsağa geçmesi gibi olur. Ağızdaki
yaradan yahut mideden ağza kan çıkması, abdesti ve orucu bozmaz. Bu
kanı tükürünce veya yutunca, tükürük kandan çok ise, yani sarı ise,
yine bozulmaz. Mideden gelen başka şeyler ağza geldiği zaman da böyle
olup, abdest ve oruç bozulmaz. Ağız dolusu, ağızdan dışarı çıkarsa,
ikisi de bozulur. Ağzın içi, bazen de, bedenin dışı gibi olur. Ağza su
alınca oruç bozulmaz. (Bahr-ür-râık, Cevhere)
Demek ki,
ağızdaki kanı tükürünce orucu bozulmaz, yutunca da abdest bozulmaz. Kan
yutulursa oruç bozulur, tükürülünce de abdest bozulur.
Astım spreyi orucu bozar
Sual: Astım spreyi, kulak ve burun damlası ile dil altı hapı kullanmak, makata veya hazneye sokulan ültrason orucu bozar mı?
CEVAP
Bunların hepsi orucu bozar ve kaza gerekir.
Astım spreyi, oksijen değildir. İçinde ilaç vardır. Orucu bozar. İlacın orucu bozduğu bütün fıkıh kitaplarında yazılıdır.
Kulağa yağ ve ilaç damlatılması da orucu bozduğu bütün fıkıh kitaplarında yazılıdır.
Buruna sıvı ilaç damlatılması da orucu bozar. Katı merhem sürülürse bozmaz.
Dil altı hapı ise ilaçtır, mukoza denilen yumuşak dokudan emildiği için, deri altına iğne ile ilaç zerki gibidir. Orucu bozar.
Ültrasona,
merhem gibi kaygan bir madde, yani jel sürülüyor. Vücudun içine bu jel
girince, oruç bozulmuş olur. Eldivenle muayene yapılınca da, eldivene
ilaç veya jel sürülüyorsa, böyle muayene de orucu bozar.
Teknik
gelişti, mükemmel cihazlar yapıldı, tedavi şekilleri geliştirildi,
ancak insan vücudu değişmedi, ona eklenen çıkan olmadı. Oruç bir
ibadettir. Bu ibadetin fazileti ve şartları din kitaplarımızda
bildirildi. Bu kıyamete kadar geçerlidir.
Eskiden
bilinmiyordu, şöyleydi böyleydi demek cahilliktir. O zamanlar vücuda
girenler çıkanlar yok muydu, yani vücuda hiçbir şey girmiyor çıkmıyor
muydu? İbadetleri zamanla değiştirmek, dini değiştirmek olur.
Tabii delikler ve oruç
Sual: Göze konan ilaç, boğaza kadar indiği halde orucu bozmuyor da, ne diye kulağa veya burna konan ilaç orucu bozuyor?
CEVAP
Fıkıhta bir kural var:
Tabii menfezlerden [yaradılışta bulunan deliklerden] giren şeyler orucu bozar.
Bunun
için tabii delik olan kulağa ilaç veya yağ konunca oruç bozuluyor.
Burun da tabii deliktir. Sıvı ilaç burna püskürtülürse orucu bozar.
Tabii menfez olan makattan da içeri giren şeyler de orucu bozar. Göz
tabii delik değildir. Bunun için göze damlatılan ilaç orucu bozmuyor.
Bazı
kimseler, yukarıdaki kuralı iyi bilmedikleri için iğne olmak orucu
bozmaz sanıyorlar. İğne tabii delikten içeri girmiyor ki diyorlar.
Sağlam derinin üstünden emilen ilaçlar orucu bozmaz, ama, yaralı
deriden içeri girip sindirim yoluna ulaşan ilaçlar bozuyor. Yapılan
iğne ve serumlar, sindirim yoluna ulaştığı için dört mezhebe göre de
oruç bozuluyor.
Sual: Ramazanda, bayılanı ayıltmak için ağzına su akıtılsa orucu bozulur mu?
CEVAP
Evet, boğaza su girince oruç bozulur. Kaza gerekir, kefaret gerekmez.
Sual: Açık olan yaraya merhem, kolonya, tentürdiyot, oksijenli su sürülse oruç bozulur mu?
CEVAP
Kolonya, tentürdiyot, oksijenli su oruca kesinlikle zarar vermez.
Açık
olan yaraya konulan ilaç, beyne ve hazım yoluna gittiği bilinirse, oruç
bozulur. İçeri gittiği iyi bilinmezse, imameyne göre bozmaz. İmam-ı
azama göre ilaç sıvı ise bozar. İçeri sızdığı iyi bilinmeyen ilaç katı
ise, üç imama göre de, bozmaz. (Merakıl-felah şerhi)
Sual: Oruçlu iken, ağrıyan dişlere ilaç koymak caiz; fakat dişleri macunla fırçalamak mekruh deniyor. Bunun sebebi nedir?
CEVAP
Ağrıya
ilaç koymak bir ihtiyaçtır. Çok ağrırsa, zaruret halini alır. Ağız,
oruçta vücudun dışı olduğu için ağza alınan veya dişe konan ilaç orucu
bozmaz. Bir ihtiyaçtan dolayı olduğu için mekruh da olmaz. Fakat diş,
normal fırça ile fırçalanabilir. Macunla fırçalamak zaruret değildir.
Bir de, macun yutulursa, orucun bozulma tehlikesi vardır. Orucun
bozulma tehlikesi olan bir işi yapmak, mekruh olur. Bunun gibi, cünüp
olma tehlikesi varken hanımını öpmek de mekruhtur. Oynaşırken cünüp
olma ihtimali vardır. Tehlikeden uzak durmak gerekir. Bir hadis-i şerif
meali şöyledir:
(Uçurumun kenarında dolaşan kimse, her an uçuruma yuvarlanabilir.) [Buhari]
Onun için, oruçluya mekruh olan işlerden uzak durmaya çalışmalıdır.
Sual: Kan aldırmak ve iğne vurdurmak yani enjeksiyonla deriye ilaç zerk ettirmek orucu ve abdesti bozar mı?
CEVAP
Genel kaide şöyledir:
Vücuda giren şeyler orucu bozar, vücuttan çıkan şeyler de abdesti bozar.
Bu kaidenin istisnaları da vardır.
Kan aldırmak abdesti bozar, orucu bozmaz. Vücuda enjeksiyonla ilaç girince abdesti bozmaz, ama orucu bozar.
Abdest için istisnalar:
Vücuttan çıktığı halde ter, sümük ve balgam gibi şeyler abdesti bozmaz.
Oruç için istisnalar:
Vücuttan
çıkan şeyler orucu bozmadığı halde, isteyerek ağız dolusu kusmak orucu
bozar. Vücuda giren şeyler orucu bozduğu halde, balgam yutmak orucu
bozmaz.
Oksijen gazını almak, esans koklamak orucu bozmaz. Burna
gelen akıntıyı yutmak orucu bozmaz. Sağlam deriden vücuda girdiği
halde, göğse konan kalb ilacı, kola sarılan sigara yakısı orucu bozmaz.
Göze konan ilaç orucu bozmaz, ama kulağa konursa bozar.
