Sual: Fitrenin önemi nedir? Kimler verir, ölçüsü nedir?
CEVAP
İhtiyacı
olan eşyadan ve borçlarından fazla olarak zekat nisabı kadar malı,
parası bulunan Müslümanın fitre vermesi vacip olur. Nisaba malik
değilse fitre vermesi vacip olmaz. Fakat vermesi iyidir. Hadis-i
şeriflerde buyuruldu ki:
(Ramazan orucu, gökle yer arasında durur. Sadaka-i fıtr verilince yükselir.) [Ebu Hafs]
(Sadaka-i fıtr, oruçlunun, uygunsuz sözlerinden hasıl olan günahları temizler.) [Beyheki]
(Sadaka-i fıtr, zenginlerinize bir tezkiyedir. Fakirleriniz de verirse, Allahü teâlâ onlara daha çoğunu verir.) [Ebu Davud]
[Tezkiye, temize çıkarma, temizleme demektir.]
Diğer
üç mezhepte, bir günlük yiyeceği olanın fitre vermesi farzdır. Hadis-i
şerifte, (Sadaka-i fıtrı, küçük büyük, zengin fakir herkesin vermesi
gerekir) buyuruldu. (Ebu Davud)
Dinen zengin olmayan herkes,
fitre, zekat alabilir. İhtiyacı olan eşya ve borçlarından fazla olarak,
zekat nisabı kadar malı, parası bulunan müslümanın, fitre vermesi vacip
olur. Fitre, zekat alması, haram olur. Fitre nisabına katılacak malın
ticaret için olması şart olmadığı gibi, elinde bir yıl kalmış olması da
gerekmez
Halk arasındaki zenginlikle, dinin bildirdiği zenginlik
farklıdır. Nisap miktarı malı veya parası olmayan bir kimse, fakir
demektir. Evi olmayan, kirada oturan bir kimse nisap miktarı paraya,
altına veya ticaret malına sahip ise dinen zengin sayılır, böyle bir
kimsenin zekat vermesi gerekir ve zekat alması caiz olmaz.
Ticaret için olmayan malların zekatı verilmez. Gelirleri nisaba dahil edilir.
Nisaba
malik olmayan herkes fakir sayılır, zekat alabilir. Nisaba malikse
fitre vermesi vacip olur. Asgari maaş alan bir kimse, borçları
çıktıktan sonra, nisaba malik ise, zengin sayılır, fitre vermesi
gerekir. [Nisap, 96 gr altın veya bu değerde para, ticaret malı
demektir.]
Sadaka-i fıtr, Ramazan-ı şerifte verilir. Ramazandan
önce ve bayramdan sonra da vermek caiz ise de bayram namazından önce
verilmiş olması daha çok sevaptır. Şafii’de Ramazandan önce verilmez.
Bayramdan sonraya da bırakılmaz. Hastalık gibi herhangi bir özürden
dolayı oruç tutamayan kimsenin de, zengin ise fitre vermesi gerekir.
Sadaka-i
fıtrın miktarı her yıl değişmez. Fitre olarak yarım sa’ buğday veya un,
yahut bir sa’ arpa, hurma veya kuru üzüm verilir. Yarım sa ölçek,
ihtiyatlı olarak 1750 gramdır. Bir sa’ ise 3500 gramdır. Bu miktarlar
kıyamete kadar hiç değişmez. Fitre olarak, ya bizzat buğday, un, arpa,
hurma veya kuru üzüm verilir. Yahut değeri kadar altın veya gümüş
verilir. Buğday, un ve diğerlerini vermek güç olursa, bunların kıymeti
kadar, ekmek veya mısır verilebilir.
Fitre miktarları şöyledir:
Fıtranın cinsi, miktarı
Buğday 1750 gr
Un 1750 gr
Un (İyi) 1750 gr
Arpa 3500 gr
Kuru üzüm 3500 gr
Kuru üzüm (İyi) 3500 gr
Hurma 3500 gr
Hurma (İyi) 3500 gr
Not: TL değerleri günün rayicine göre hesap edilir.
Sual: Fitre ne zaman vacip olur?
CEVAP
Kurban bayramının üçüncü günü nisaba malik olan zengindir. Nisap, zekat nisabı gibidir. Kurbanda farklılık şöyledir:
İhtiyacı
olan eşyadan ve borçlarından fazla olarak, zekat nisabı kadar malı,
parası bulunan her hür Müslümanın, Ramazan bayramının birinci günü
sabahı, tan yeri aydınlanırken, (Fitre) vermesi vacip olur. Daha önce
ve daha sonra vacip olmaz. Fitre ve kurban nisabı hesabına katılacak
malın ticaret için olması şart olmadığı gibi, elinde bir yıl kalmış
olması da lazım değildir. Bayramın birinci günü sabah namazı girdiği
anda, nisap miktarı kadar mala malik olmak şarttır.
Sual: Fitre kimlere verilir, kimlere verilmez, zekatın hükümleri fitrede de geçerli mi?
CEVAP
Evet. Yani zekattaki gibi:
Ana
babaya, dedeye, büyük anneye, evlada, toruna, hanıma ve kâfire fitre
verilmez. Fakir olmak şartı ile geline, damada, kayınvalideye,
kayınpedere, kayınbiradere, üvey çocuğa fitre verilir. Hala, amca,
dayı, teyze gibi akrabaya fitre vermek daha çok sevap olur. İmameyne
göre, borçlu ve fakir kimseye, hanımı fitre verebilir. (Mevkufat)
Sual: Fitredeki vekalet, zekattaki gibi mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Zekat gibi, fitreyi de hediye diye vermek caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Hurma ile iftar eden fitresini hurmadan mı verir?
CEVAP
Hayır. Senenin ekserisinde yediği şeyden verir.
Sual: Telefonda vekalet olur mu?
CEVAP
Olur. E-maille de olur.
Sual: 4 kişinin adam başı 1750 gram un vererek toplam 7 kilogram ile bir kişiye vekalet vererek fitresini ödemesi doğru mu?
CEVAP
Doğru.
Sual:
Bir kişiye verip (ya da daha sonra vermek üzere anlaşıp) bu parayla
payıma düşen miktarda un alarak dilediğine dilediğin kadar adıma fitre
olarak vermeye seni vekil tayin ettim dersek o da kabul ettim dese bu
şekilde verilen fitre caiz midir?
CEVAP
O adam da un alıp verirse
mesele yok. Daha kolay yol: 15- 20 kişinin vekaleti alınıp, alınan para
ile bir çeyrek altın alınıp fakire verilirse bu iş halledilmiş olur.
Sual: Teyzeye halaya amcaya dayıya fitre ve zekat verilir mi?
CEVAP
Verilir.
Sual: Fitre sadece fakirlere mi verilir?
CEVAP
Evet.
Sual: Bir tanıdık bana birisi vasıtasıyla fitresini göndermiş.10 milyon. Bir şey de dememiş. Benim ne yapmam gerekir?
CEVAP
On
milyon liralık gümüş veya altın alırsan fitresi verilmiş olur. Bu
miktar altın bulamazsan, kendi parandan da katarak çeyrek altın al yine
olur, sonra altını istediğine sat.
Sual: Fakirler için arkadaşımdan vekil olarak fitre nasıl alabilirim?
CEVAP
Zenginlerin
vekili de olabilirsin, fakirlerin de. Bir fakirden vekalet alırsın.
Yani fitremi almak ve dilediğin yere harcamak üzere seni vekil ettim
der, sen de herkesten fitre alıp dilediğin yere verirsin.
Sual: Fitre vermek için akıl baliğ olma şartı var mıdır?
CEVAP
Hayır.
Küçük çocuğun ve delinin malları varsa, bunların fıtraları da,
mallarından verilir. Velîleri vermezse, çocuk büyüdüğünde, deli iyi
olduğunda, eski fıtralarını da kendileri verir. Baliğ olmayan
çocukların malı yoksa, bunların fıtrasını babaları, kendi fıtrası ile
birlikte verir. Yani kendi zengin ise verir.
Sual: Bir kimse, yanında kalan ana-babasının ve akıl baliğ olan oğlunun fitresini, onlardan habersiz verse, caiz olur mu?
CEVAP
Sonradan, sizin fitrenizi verdim denirse caiz olur.
Sual: Eşimin ve akıl baliğ olmamış çocuklarımın onlardan habersiz ve vekaletsiz fitrelerini verebilir miyim?
CEVAP
Eşiniz ve çocuklarınıza bakmak mecburiyetinde olduğunuz için habersiz verebilirsiniz.
Sual: Ağabeyimin ve evli kız kardeşimin fitresini onlardan habersiz verebilir miyim?
CEVAP
Veremezsiniz.
Bir kimse, kendi malından, başkası için fitre verince, o önceden
emretmiş ise, caiz olur. Emri ile vermemiş ise, sonradan razı olsa da,
caiz olmaz. Onların malı veya parası ile vermiş ise, razı olunca caiz
olur. Yahut onların sizi, (Sadaka-i fıtramı vermek üzere seni vekil
ettim) demeleri gerekir.
Sual: Beş kişinin fitrelerini vermek üzere vekilim. Fitreleri toplu olarak mı yoksa herbiri için ayrı ayrı mı vermeliyim?
CEVAP
Hepsini birden verebilirsiniz.
Sual: Şafii mezhebinde olan kimse ne kadar ve nasıl fitre vermesi gerekir?
CEVAP
1680
gram buğday, pirinç, hurma, nohut, peynir verilebilir. Bunların yerine
kağıt para verilemediği gibi altın ve gümüş de verilemez. Ayrıca sekiz
sınıfa verilmesi gerekir. Üç sınıfa verilmesini caiz gören âlimler de
varsa da bu üç sınıfı bulmak çok güçtür, yok gibidir. Onun için Hanefi
mezhebi taklit edilerek vermelidir.
Sual: Geçmiş senelerde verilmeyen fitreler verilir mi? Verilirse nasıl verilir?
CEVAP
Verilir. Kaza edilmiş olur. Aynen altın olarak verilir.
Sual: Seferde olduğum için oruç tutamadım. Fitre vermem gerekir mi?
CEVAP
Bir özrü sebebi ile oruç tutmayanın da, sadaka-i fıtr vermesi gerekir.
Sual: Doğmamış anne karnındaki çocuğun fitresini vermek gerekir mi?
CEVAP
Verilmez.
Sual: Nisap miktarı param var fakat 1 sene dolmadı, fitre vermem gerekiyor mu?
CEVAP
Fıtra için bir sene gerekmez. O an nisaba malikseniz vereceksiniz.
Sual:
Ramazan ayında bayram namazından önce verilmesi gereken fitreyi, caiz
olmayan kişilere verdiğini bayramdan sonra öğrenen bir kişinin ne
yapması gerekir?
CEVAP
Yeniden bir fakire verir.
Sual:
Zekatım fitrelerimizle birlikte bir çeyrek altın tutuyor. Bir çeyrek
altını hem zekatım için hem de fitrelerim için verebilir miyim?
CEVAP
Evet verilir.
Sual: Fitreyi fazla vermek iyi olur mu?
CEVAP
Elbette.
Sual: Fitreyi yıllarca kağıt para ile veren, altınla devir yapması lazım mı?
CEVAP
Evet.
Sual: Zekat ve fitre aynı kişiye verilebilir mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Fakir kardeşe fitre verilir mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Kız kardeşime fitre verebilir miyim?
CEVAP
Fitrenizi zengin değilse kız kardeşinize veya çocuklarına vermenizde mahzur yoktur.
Sual: Seferi yani yolcu olan kimse, nisaba mâlik ise, fitre vermesi gerekir mi?
CEVAP
Gerekir.
Sual: Delinin fitre vermesi gerekir mi?
CEVAP
Evet,
malı varsa, fitresi kendi malından verilir. Velisi vermezse, deli
iyileşirse, eski fitrelerini de kendisi verir. İyileşmezse, zaten
sorumlu olmaz. (Dürr-ül-muhtar)
Sual: Bir kimse, yanında kalan ana-babasının ve âkıl bâliğ olan oğlunun fitresini, onlardan habersiz verse, caiz olur mu?
CEVAP
Sonradan bildirmek şartı ile caiz olur.
CEVAP
İhtiyacı
olan eşyadan ve borçlarından fazla olarak zekat nisabı kadar malı,
parası bulunan Müslümanın fitre vermesi vacip olur. Nisaba malik
değilse fitre vermesi vacip olmaz. Fakat vermesi iyidir. Hadis-i
şeriflerde buyuruldu ki:
(Ramazan orucu, gökle yer arasında durur. Sadaka-i fıtr verilince yükselir.) [Ebu Hafs]
(Sadaka-i fıtr, oruçlunun, uygunsuz sözlerinden hasıl olan günahları temizler.) [Beyheki]
(Sadaka-i fıtr, zenginlerinize bir tezkiyedir. Fakirleriniz de verirse, Allahü teâlâ onlara daha çoğunu verir.) [Ebu Davud]
[Tezkiye, temize çıkarma, temizleme demektir.]
Diğer
üç mezhepte, bir günlük yiyeceği olanın fitre vermesi farzdır. Hadis-i
şerifte, (Sadaka-i fıtrı, küçük büyük, zengin fakir herkesin vermesi
gerekir) buyuruldu. (Ebu Davud)
Dinen zengin olmayan herkes,
fitre, zekat alabilir. İhtiyacı olan eşya ve borçlarından fazla olarak,
zekat nisabı kadar malı, parası bulunan müslümanın, fitre vermesi vacip
olur. Fitre, zekat alması, haram olur. Fitre nisabına katılacak malın
ticaret için olması şart olmadığı gibi, elinde bir yıl kalmış olması da
gerekmez
Halk arasındaki zenginlikle, dinin bildirdiği zenginlik
farklıdır. Nisap miktarı malı veya parası olmayan bir kimse, fakir
demektir. Evi olmayan, kirada oturan bir kimse nisap miktarı paraya,
altına veya ticaret malına sahip ise dinen zengin sayılır, böyle bir
kimsenin zekat vermesi gerekir ve zekat alması caiz olmaz.
Ticaret için olmayan malların zekatı verilmez. Gelirleri nisaba dahil edilir.
Nisaba
malik olmayan herkes fakir sayılır, zekat alabilir. Nisaba malikse
fitre vermesi vacip olur. Asgari maaş alan bir kimse, borçları
çıktıktan sonra, nisaba malik ise, zengin sayılır, fitre vermesi
gerekir. [Nisap, 96 gr altın veya bu değerde para, ticaret malı
demektir.]
Sadaka-i fıtr, Ramazan-ı şerifte verilir. Ramazandan
önce ve bayramdan sonra da vermek caiz ise de bayram namazından önce
verilmiş olması daha çok sevaptır. Şafii’de Ramazandan önce verilmez.
Bayramdan sonraya da bırakılmaz. Hastalık gibi herhangi bir özürden
dolayı oruç tutamayan kimsenin de, zengin ise fitre vermesi gerekir.
Sadaka-i
fıtrın miktarı her yıl değişmez. Fitre olarak yarım sa’ buğday veya un,
yahut bir sa’ arpa, hurma veya kuru üzüm verilir. Yarım sa ölçek,
ihtiyatlı olarak 1750 gramdır. Bir sa’ ise 3500 gramdır. Bu miktarlar
kıyamete kadar hiç değişmez. Fitre olarak, ya bizzat buğday, un, arpa,
hurma veya kuru üzüm verilir. Yahut değeri kadar altın veya gümüş
verilir. Buğday, un ve diğerlerini vermek güç olursa, bunların kıymeti
kadar, ekmek veya mısır verilebilir.
Fitre miktarları şöyledir:
Fıtranın cinsi, miktarı
Buğday 1750 gr
Un 1750 gr
Un (İyi) 1750 gr
Arpa 3500 gr
Kuru üzüm 3500 gr
Kuru üzüm (İyi) 3500 gr
Hurma 3500 gr
Hurma (İyi) 3500 gr
Not: TL değerleri günün rayicine göre hesap edilir.
Sual: Fitre ne zaman vacip olur?
CEVAP
Kurban bayramının üçüncü günü nisaba malik olan zengindir. Nisap, zekat nisabı gibidir. Kurbanda farklılık şöyledir:
İhtiyacı
olan eşyadan ve borçlarından fazla olarak, zekat nisabı kadar malı,
parası bulunan her hür Müslümanın, Ramazan bayramının birinci günü
sabahı, tan yeri aydınlanırken, (Fitre) vermesi vacip olur. Daha önce
ve daha sonra vacip olmaz. Fitre ve kurban nisabı hesabına katılacak
malın ticaret için olması şart olmadığı gibi, elinde bir yıl kalmış
olması da lazım değildir. Bayramın birinci günü sabah namazı girdiği
anda, nisap miktarı kadar mala malik olmak şarttır.
Sual: Fitre kimlere verilir, kimlere verilmez, zekatın hükümleri fitrede de geçerli mi?
CEVAP
Evet. Yani zekattaki gibi:
Ana
babaya, dedeye, büyük anneye, evlada, toruna, hanıma ve kâfire fitre
verilmez. Fakir olmak şartı ile geline, damada, kayınvalideye,
kayınpedere, kayınbiradere, üvey çocuğa fitre verilir. Hala, amca,
dayı, teyze gibi akrabaya fitre vermek daha çok sevap olur. İmameyne
göre, borçlu ve fakir kimseye, hanımı fitre verebilir. (Mevkufat)
Sual: Fitredeki vekalet, zekattaki gibi mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Zekat gibi, fitreyi de hediye diye vermek caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Hurma ile iftar eden fitresini hurmadan mı verir?
CEVAP
Hayır. Senenin ekserisinde yediği şeyden verir.
Sual: Telefonda vekalet olur mu?
CEVAP
Olur. E-maille de olur.
Sual: 4 kişinin adam başı 1750 gram un vererek toplam 7 kilogram ile bir kişiye vekalet vererek fitresini ödemesi doğru mu?
CEVAP
Doğru.
Sual:
Bir kişiye verip (ya da daha sonra vermek üzere anlaşıp) bu parayla
payıma düşen miktarda un alarak dilediğine dilediğin kadar adıma fitre
olarak vermeye seni vekil tayin ettim dersek o da kabul ettim dese bu
şekilde verilen fitre caiz midir?
CEVAP
O adam da un alıp verirse
mesele yok. Daha kolay yol: 15- 20 kişinin vekaleti alınıp, alınan para
ile bir çeyrek altın alınıp fakire verilirse bu iş halledilmiş olur.
Sual: Teyzeye halaya amcaya dayıya fitre ve zekat verilir mi?
CEVAP
Verilir.
Sual: Fitre sadece fakirlere mi verilir?
CEVAP
Evet.
Sual: Bir tanıdık bana birisi vasıtasıyla fitresini göndermiş.10 milyon. Bir şey de dememiş. Benim ne yapmam gerekir?
CEVAP
On
milyon liralık gümüş veya altın alırsan fitresi verilmiş olur. Bu
miktar altın bulamazsan, kendi parandan da katarak çeyrek altın al yine
olur, sonra altını istediğine sat.
Sual: Fakirler için arkadaşımdan vekil olarak fitre nasıl alabilirim?
CEVAP
Zenginlerin
vekili de olabilirsin, fakirlerin de. Bir fakirden vekalet alırsın.
Yani fitremi almak ve dilediğin yere harcamak üzere seni vekil ettim
der, sen de herkesten fitre alıp dilediğin yere verirsin.
Sual: Fitre vermek için akıl baliğ olma şartı var mıdır?
CEVAP
Hayır.
Küçük çocuğun ve delinin malları varsa, bunların fıtraları da,
mallarından verilir. Velîleri vermezse, çocuk büyüdüğünde, deli iyi
olduğunda, eski fıtralarını da kendileri verir. Baliğ olmayan
çocukların malı yoksa, bunların fıtrasını babaları, kendi fıtrası ile
birlikte verir. Yani kendi zengin ise verir.
Sual: Bir kimse, yanında kalan ana-babasının ve akıl baliğ olan oğlunun fitresini, onlardan habersiz verse, caiz olur mu?
CEVAP
Sonradan, sizin fitrenizi verdim denirse caiz olur.
Sual: Eşimin ve akıl baliğ olmamış çocuklarımın onlardan habersiz ve vekaletsiz fitrelerini verebilir miyim?
CEVAP
Eşiniz ve çocuklarınıza bakmak mecburiyetinde olduğunuz için habersiz verebilirsiniz.
Sual: Ağabeyimin ve evli kız kardeşimin fitresini onlardan habersiz verebilir miyim?
CEVAP
Veremezsiniz.
Bir kimse, kendi malından, başkası için fitre verince, o önceden
emretmiş ise, caiz olur. Emri ile vermemiş ise, sonradan razı olsa da,
caiz olmaz. Onların malı veya parası ile vermiş ise, razı olunca caiz
olur. Yahut onların sizi, (Sadaka-i fıtramı vermek üzere seni vekil
ettim) demeleri gerekir.
Sual: Beş kişinin fitrelerini vermek üzere vekilim. Fitreleri toplu olarak mı yoksa herbiri için ayrı ayrı mı vermeliyim?
CEVAP
Hepsini birden verebilirsiniz.
Sual: Şafii mezhebinde olan kimse ne kadar ve nasıl fitre vermesi gerekir?
CEVAP
1680
gram buğday, pirinç, hurma, nohut, peynir verilebilir. Bunların yerine
kağıt para verilemediği gibi altın ve gümüş de verilemez. Ayrıca sekiz
sınıfa verilmesi gerekir. Üç sınıfa verilmesini caiz gören âlimler de
varsa da bu üç sınıfı bulmak çok güçtür, yok gibidir. Onun için Hanefi
mezhebi taklit edilerek vermelidir.
Sual: Geçmiş senelerde verilmeyen fitreler verilir mi? Verilirse nasıl verilir?
CEVAP
Verilir. Kaza edilmiş olur. Aynen altın olarak verilir.
Sual: Seferde olduğum için oruç tutamadım. Fitre vermem gerekir mi?
CEVAP
Bir özrü sebebi ile oruç tutmayanın da, sadaka-i fıtr vermesi gerekir.
Sual: Doğmamış anne karnındaki çocuğun fitresini vermek gerekir mi?
CEVAP
Verilmez.
Sual: Nisap miktarı param var fakat 1 sene dolmadı, fitre vermem gerekiyor mu?
CEVAP
Fıtra için bir sene gerekmez. O an nisaba malikseniz vereceksiniz.
Sual:
Ramazan ayında bayram namazından önce verilmesi gereken fitreyi, caiz
olmayan kişilere verdiğini bayramdan sonra öğrenen bir kişinin ne
yapması gerekir?
CEVAP
Yeniden bir fakire verir.
Sual:
Zekatım fitrelerimizle birlikte bir çeyrek altın tutuyor. Bir çeyrek
altını hem zekatım için hem de fitrelerim için verebilir miyim?
CEVAP
Evet verilir.
Sual: Fitreyi fazla vermek iyi olur mu?
CEVAP
Elbette.
Sual: Fitreyi yıllarca kağıt para ile veren, altınla devir yapması lazım mı?
CEVAP
Evet.
Sual: Zekat ve fitre aynı kişiye verilebilir mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Fakir kardeşe fitre verilir mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Kız kardeşime fitre verebilir miyim?
CEVAP
Fitrenizi zengin değilse kız kardeşinize veya çocuklarına vermenizde mahzur yoktur.
Sual: Seferi yani yolcu olan kimse, nisaba mâlik ise, fitre vermesi gerekir mi?
CEVAP
Gerekir.
Sual: Delinin fitre vermesi gerekir mi?
CEVAP
Evet,
malı varsa, fitresi kendi malından verilir. Velisi vermezse, deli
iyileşirse, eski fitrelerini de kendisi verir. İyileşmezse, zaten
sorumlu olmaz. (Dürr-ül-muhtar)
Sual: Bir kimse, yanında kalan ana-babasının ve âkıl bâliğ olan oğlunun fitresini, onlardan habersiz verse, caiz olur mu?
CEVAP
Sonradan bildirmek şartı ile caiz olur.
