Afaki: Mikât sınırlarının dışından gelen hacılar.
Altın Oluk:
Kâ’be’nin Hatimin karşısındaki kuzey duvarının üst orta kısmındaki yağmurları
akıtan oluk.
Arafat:Mekke-i mükerremenin güney doğusunda vakfenin
yapıldığı yer.
Bab-ı Cibril: Peygamber efendimizin Medine-i münevverede
inşa ettiği mescidin doğu tarafındaki kıbleye yakın olan kapısı.
Bab-ür
Rahme: Rahmet Kapısı. Medine’de Peygamber efendimizin yaptırdığı mescidin batı
duvarındaki kuzey köşesine yakın olan kapısı.
Bab-üs-Selam:
1.
Mescid-i Haram’ın doğu tarafına açılan, Bab-ı Şeybe de denilen kapı.
2.
Mescid-i Nebi’nin batı duvarında kıbleye yakın olan Bab-ı Mervan olarak da
bilinen kapı. Mescid-i Nebi’nin beş kapısından en büyüğü ve en
süslüdür.
Bab-üt-Tevessül:
1- Mescid-i Nebi’nin kuzeye açılan kapısı.
2- Hicretin ikinci senesi Receb ayında, kıblenin Kudüs’ten Kâbe’ye dönmesi
emrolunca, mescidin Mekke’ye karşı olan kapısı kapatılıp, karşısına, Şam
tarafına yeni bir kapı açıldı. Şimdi bu kapıya Babüt-Tevessül deniyor.
Bedel: Başkası adına hac eden vekil.
Cebel-i Rahme: Arafat
ovasının ortasındaki tepe. Rahmet dağı demektir.
Cebel-i Sevr:
Peygamberimizin Mekke’den Medine’ye hicret ederken ilk sığındığı
yer.
Cem-i Takdim: Vakti girmemiş bir namazı, vakti giren bir namazla
beraber kılmaktır. Hanefi’de yalnız hac mevsiminde arefe günü Arafat’ta, öğle ve
ikindi, öğle vaktinde kılınır.
Cem-i Tehir: Vakti çıkan namazı, vakti
giren namazla birlikte kılmaktır. Hanefi’de yalnız hac mevsiminde arefe günü
Müzdelife’de akşam, yatsı ile yatsı vaktinde kılınır.
Cemreler: Minâ’da
birbirine birer ok uzaklıkta bulunan üç taş kümesidir. Bunlardan birincisine
Cemre-i ula, ikincisine Cemre-i Vusta, üçüncüsüne Cemre-i Akâ’be
denir.
Eshâb-ı fil: Bir çok fil ile Mekke’yi yıkmaya gelen Yemen Valisi
Ebrehe’nin ordusu.
Cennet-ül Mu’allâ: Mekke’deki kabristanın ismidir.
Hazret-i Hatice ve bazı Sahabe-i kiram buradadır.
Eyyam-ı Teşrik:
Zilhiccenin 11,12 ve 13. günleridir. Kurban bayramının arefesinin sabah
namazından, dördüncü günün ikindi namazına kadar, 23 farz namazın akabinde,
tekbir-i teşrik okunur. Yani teşrik tekbiri getirilen günler,
Arefe, bayram ve eyyam-ı teşrik denilen üç gündür, hepsi beş gün ediyor. İlk
güne Arefe, ikinci güne bayram, diğer üç güne de, eyyam-ı teşrik
deniyor.
Fidye: Yaşlanıp ölene kadar Ramazan veya kazaya kalmış
oruçlarını tutamayanın veya iyi olmasından ümit kesilen hastanın (zengin ise)
tutamadığı oruç karşılığında fakirlere vermesi gereken bedel.
Hac Ayları:
Şevval, Zilkade ayları ile Zilhiccenin ilk on günüdür.
Hac Vakti: Arefe
ve bayram günleri olmak üzere beş gündür.
Hacc-ı Asgar:
Umre
Hacc-ı ekber: Farz olan hac. Haccetül-İslam da
denir.
Hacer-ül Esved: Kâ’benin doğu köşesinde Cennetten gelen parlak
siyah taş.
Hatim: Kâbe’nin kuzey duvarı hizasında yarım daire şeklinde
duvarcık ile Kâbe arasında kalan yer. İsmail aleyhisselam ve annesi Hazret-i
Hacer’in kabri buradadır.
Hervele: Safâ ve Merve arasında sa’y yapılırken
yeşil direkler arasında süratli ve çalımlı yürümek.
Hira Mağarası:
Cebel-i hira, Cabel-i nur dağındaki mağara. Peygamber efendimize ilk vahiy bu
mağarada indi.
Hil: Harem bölgesi ile mikât sınırları arasında kalan
yerlerdir.
Hücre-i Saadet: Medine-i münevverede Peygamber efendimizin
kabr-i şerifi. (Burada Hazret-i Ebu Bekir ve Hazret-i Ömer de
medfundur.)
İhram: Hac ve Umrede kuşanılan iki parça örtüdür. Ayrıca, hac
veya umre için niyet etmeye ve telbiyeye de ihram denir.
İstilam: Hac ve
Umrede Kâbe’yi tavafa başlarken veya tavaf sırasında Hacer-ül esved önüne
gelindiğinde, elleri namaza durur gibi kaldırıp tekbir, tehlil getirerek (Allahü
ekber, la ilahe illallahü vallahü ekber) diyerek onu selamlamak ve el öpmek. El
sürülemiyorsa uzaktan elleri kaldırıp, işaret yapmak.
İzar: İhramlının
belden aşağıya doladığı örtü.
İztiba: Ridanın bir ucunu sağ koltuk
altından geçirip sol omuz üzerine atmak. Böylece sağ omuz ve kolu ihramın
dışında bırakmaktır. Remel yapılması gereken tavafların bütün şaftlarında iztiba
sünnettir. Tavaf bitince omuz örtülür. Tavaf namazı omuz örtülü olarak kılınır.
Remel yapılan tavaflar dışında hiçbir zaman iztiba yapılmaz.
Kubbe-i
Hadra: Peygamber efendimizin kabrinin üzerindeki yeşil kubbe.
Makam-ı
İbrahim: Hazret-i İbrahim’in Kâbe’yi inşa ederken ve insanları hacca davet
ederken üstüne çıktığı taşın bulunduğu yer.
Mekki: Mekke’de ve Mikât
sınırları içinde ikamet eden kimseler.
Menâsik: Hacla ilgili fiil ve
ibadetler.
Merve: Sa’yin yapıldığı iki tepeden biri. Sa’y Safâ ve Merve
tepeleri arasında yapılır.
Mes’a: Sa’yin yapıldığı yer. Safâ ve Merve
arası.
Mescid-i Haram: Beytullahın etrafındaki Mesciddir.
Mescid-i
Hif: Yetmiş peygamberin namaz kıldığı Minâdaki mesciddir.
Mescid-i
Kıbleteyn: Peygamber efendimiz Medine-i münevverede öğle veya ikindi namazında
iken kıblenin Kudüs’ten Kâbe’ye dönülmesi emrinin geldiği
mescid.
Mescid-i Kuba: Peygamberimizin hicret ederken, Medine yakınında
Kuba köyünde yaptırdığı mescid.
Meş’ar-il Haram: Müzdelife’de bir tepe.
Müzdelife vakfesinin bu tepede yapılması sünnettir.
Mikât: Afakilerin
ihrama girdikleri yerler ki Mekke’ye en uzağı Zülhuleyfe en yakın
yerlerdir.
Minâ: Mekke ile Müzdelife arasında, Harem sınırları içinde
bulunan bir bölge. Hacıların cemreleri taşladıkları ve kurban kestikleri
yer.
Muhasser Vadisi: Minâ ile Müzdelife’yi birbirinden ayıran ve
hacıların Minâ’ya giderken durmamaları gereken yer. Burası Eshab-ı filin durak
yeri idi.
Mültezem: Kâbe’nin kapısı ile Hacer-ül Esved arasında kalan
Kâbe duvarında birkaç taştır.
Müzdelife: Arafat ile Minâ arasında kalan,
Adem aleyhisselamla Havva validemizin yeryüzünde ilk buluştukları yer. Haccın
vaciplerinden müzdelife vakfesi burada yapılır.
Nafile: Farz ve vacip
ibadetlerinin dışında sünnetler de dahil olmak üzere yapılan
ibadetler.
Niyet: Niyetin sözlük manası: Bir şeye kalben azim, kasd ve
ona yönelmekten ibarettir. Fıkıhta ise: Allah rızasını kazanmak için ilahi bir
emri yerine getirmekte kalben ona yönelmek demektir.
Nüsük: Hac ve umrede
yerine getirilmesi lazım olan işlerden herbiri, ibadet.
Remel: Erkeklerin
tavafın ilk üç şaftında kısa adımlarla koşarak ve omuzları silkerek çalımlı ve
süratli yürümeleri. Devamında say yapılacak tavaflarda Remel yapılması
sünnettir. Sonunda say yapılmayacak tavaflarda Remel yapılmaz.
Rida:
İhramlının belden üst kısmına örttüğü dikişsiz örtü.
Rükn-i Hacer-il
Esved: Kâbe’nin Hacer-il Esved tarafındaki köşesi.
Rükn-i Iraki: Kâbe’nin
Bağdat’a karşı olan köşesi.
Rükn-i Şami: Kâbe’nin Şam’a karşı olan
köşesi.
Rükn-i Yemani: Kâbe’nin Yemen tarafında olan güney köşesidir.
Burası da Hacer-ül esved gibi selamlanır.
Sa’: Hacim ölçen bir ölçek. 1
Sa’ 4,2 litre buğday alan bir hacim ölçüsü birimi ki 3500 gram
kadardır.
Sa’y: Safâ ve Merve tepeleri arasında Safâ’dan başlayarak
Merve’ye, Merve’den Safâ’ya dört gidiş, üç geliş.
Safâ: Sa’yın başladığı
tepe.
Salevat-ı Şerife: Peygamber efendimiz için okunan dualar.
Allahümme Salli ve Allahümme Barik duaları.... “Allahümme Salli ala Seyyidina
Muhammedin ve alâ âli Seyyidina Muhammed....” demek.
Şavt: Tavafta,
Hacer-i Esved hizasından başlayıp Kâbe’nin etrafında dönerek tekrar aynı hizaya
gelmek. Sa’yda ise Safâ’dan Merve’ye yahut Merve’den Safâ’ya bir kere gitmek.
Her tavafta ve sa’yde yedişer şavt vardır.
Şebeke-i Saadet: Hücre-i
Saadetin dış duvarı etrafına yerden Mescid-i Nebi’nin tavanına kadar yükselen
demir parmaklık.
Tavaf: Kâbe’nin etrafında, Hacer-i esvedden başlayıp
Kâbe sola alınarak yedi kere dönmektir.
Tavaf-ı Kudum: Mekke-i
mükerremeye varınca, yapılan ilk tavaf, Afakiler için sünnettir.
Tavaf-ı
Nafile: Mekke-i mükerremede bulunanların vakit vakit yaptıkları nafile
tavaf.
Tavaf-ı Sadr: Hac esnasında cemrelerin taşlanması bittikten sonra
Minâ’dan Mekke’ye gelindiğinde yapılan tavaf. Tavaf-ı Veda da denir. Hac
vazifeleri bununla sona erer.
Tavaf-ı Umre: Umreye niyet edenin yaptığı
tavaf. Yedi şavt.
Tavaf-ı Veda: Tavaf-ı Sadr.
Tavaf-ı Ziyaret:
Arafat’tan indikten sonra, kurban bayramı günlerinde yapılan tavaf. Tavaf-ı
ifâda da denir.
Tavaf-ül ifâda: Tavaf-ı Ziyaret
Tehlil:
“La ilahe illallahü vahdehü la şerike leh
lehü’l-mülkü ve lehü’l-hamdü ve hüve ala külli şey’in
kadir” demek.
Tekbir: “Allahü ekber, Allahü
ekber. La ilahe illallahü vallahü ekber. Allahü ekber ve lillahi’l hamd” demek.
Telbiye: “Lebbeyk. Allahümme Lebbeyk. Lebbeyk lâ şerîke leke lebbeyk.
İnnel hamde ven-ni’mete leke vel-mülke lâ şerîke lek” demek.
Tetavvu':
Nafile ibadet.
Terviye günü: Zilhiccenin sekizinci günü. Bugün Minâ’ya
çıkmak ve geceyi orada geçirmek sünnettir.
Udhiye: Kurban bayramında
Allah rızası için kesilen vacip kurban.
Umre: Hac zamanı olan beş günden
başka, senenin her günü, ihram ile yapılan, tavaf ve sa’y yapmak ve saç kazımak
veya kesmektir.
Vadi-yi Urene: Arafat ovasında bir vadi. Arefe günü
Arafat’ın Vadi-yi Urene denilen yerinden başka herhangi bir yerinde öğle ve
ikindi namazlarından sonra vakfeye durmak, haccın farzlarındandır.
Vakfe:
Durma. Arefe günü Arafat’ın Vadi-yi Urene denilen yerinden başka herhangi bir
yerinde, öğle ve ikindi namazlarından sonra bir miktar durmak. Bu farzdır.
Altın Oluk:
Kâ’be’nin Hatimin karşısındaki kuzey duvarının üst orta kısmındaki yağmurları
akıtan oluk.
Arafat:Mekke-i mükerremenin güney doğusunda vakfenin
yapıldığı yer.
Bab-ı Cibril: Peygamber efendimizin Medine-i münevverede
inşa ettiği mescidin doğu tarafındaki kıbleye yakın olan kapısı.
Bab-ür
Rahme: Rahmet Kapısı. Medine’de Peygamber efendimizin yaptırdığı mescidin batı
duvarındaki kuzey köşesine yakın olan kapısı.
Bab-üs-Selam:
1.
Mescid-i Haram’ın doğu tarafına açılan, Bab-ı Şeybe de denilen kapı.
2.
Mescid-i Nebi’nin batı duvarında kıbleye yakın olan Bab-ı Mervan olarak da
bilinen kapı. Mescid-i Nebi’nin beş kapısından en büyüğü ve en
süslüdür.
Bab-üt-Tevessül:
1- Mescid-i Nebi’nin kuzeye açılan kapısı.
2- Hicretin ikinci senesi Receb ayında, kıblenin Kudüs’ten Kâbe’ye dönmesi
emrolunca, mescidin Mekke’ye karşı olan kapısı kapatılıp, karşısına, Şam
tarafına yeni bir kapı açıldı. Şimdi bu kapıya Babüt-Tevessül deniyor.
Bedel: Başkası adına hac eden vekil.
Cebel-i Rahme: Arafat
ovasının ortasındaki tepe. Rahmet dağı demektir.
Cebel-i Sevr:
Peygamberimizin Mekke’den Medine’ye hicret ederken ilk sığındığı
yer.
Cem-i Takdim: Vakti girmemiş bir namazı, vakti giren bir namazla
beraber kılmaktır. Hanefi’de yalnız hac mevsiminde arefe günü Arafat’ta, öğle ve
ikindi, öğle vaktinde kılınır.
Cem-i Tehir: Vakti çıkan namazı, vakti
giren namazla birlikte kılmaktır. Hanefi’de yalnız hac mevsiminde arefe günü
Müzdelife’de akşam, yatsı ile yatsı vaktinde kılınır.
Cemreler: Minâ’da
birbirine birer ok uzaklıkta bulunan üç taş kümesidir. Bunlardan birincisine
Cemre-i ula, ikincisine Cemre-i Vusta, üçüncüsüne Cemre-i Akâ’be
denir.
Eshâb-ı fil: Bir çok fil ile Mekke’yi yıkmaya gelen Yemen Valisi
Ebrehe’nin ordusu.
Cennet-ül Mu’allâ: Mekke’deki kabristanın ismidir.
Hazret-i Hatice ve bazı Sahabe-i kiram buradadır.
Eyyam-ı Teşrik:
Zilhiccenin 11,12 ve 13. günleridir. Kurban bayramının arefesinin sabah
namazından, dördüncü günün ikindi namazına kadar, 23 farz namazın akabinde,
tekbir-i teşrik okunur. Yani teşrik tekbiri getirilen günler,
Arefe, bayram ve eyyam-ı teşrik denilen üç gündür, hepsi beş gün ediyor. İlk
güne Arefe, ikinci güne bayram, diğer üç güne de, eyyam-ı teşrik
deniyor.
Fidye: Yaşlanıp ölene kadar Ramazan veya kazaya kalmış
oruçlarını tutamayanın veya iyi olmasından ümit kesilen hastanın (zengin ise)
tutamadığı oruç karşılığında fakirlere vermesi gereken bedel.
Hac Ayları:
Şevval, Zilkade ayları ile Zilhiccenin ilk on günüdür.
Hac Vakti: Arefe
ve bayram günleri olmak üzere beş gündür.
Hacc-ı Asgar:
Umre
Hacc-ı ekber: Farz olan hac. Haccetül-İslam da
denir.
Hacer-ül Esved: Kâ’benin doğu köşesinde Cennetten gelen parlak
siyah taş.
Hatim: Kâbe’nin kuzey duvarı hizasında yarım daire şeklinde
duvarcık ile Kâbe arasında kalan yer. İsmail aleyhisselam ve annesi Hazret-i
Hacer’in kabri buradadır.
Hervele: Safâ ve Merve arasında sa’y yapılırken
yeşil direkler arasında süratli ve çalımlı yürümek.
Hira Mağarası:
Cebel-i hira, Cabel-i nur dağındaki mağara. Peygamber efendimize ilk vahiy bu
mağarada indi.
Hil: Harem bölgesi ile mikât sınırları arasında kalan
yerlerdir.
Hücre-i Saadet: Medine-i münevverede Peygamber efendimizin
kabr-i şerifi. (Burada Hazret-i Ebu Bekir ve Hazret-i Ömer de
medfundur.)
İhram: Hac ve Umrede kuşanılan iki parça örtüdür. Ayrıca, hac
veya umre için niyet etmeye ve telbiyeye de ihram denir.
İstilam: Hac ve
Umrede Kâbe’yi tavafa başlarken veya tavaf sırasında Hacer-ül esved önüne
gelindiğinde, elleri namaza durur gibi kaldırıp tekbir, tehlil getirerek (Allahü
ekber, la ilahe illallahü vallahü ekber) diyerek onu selamlamak ve el öpmek. El
sürülemiyorsa uzaktan elleri kaldırıp, işaret yapmak.
İzar: İhramlının
belden aşağıya doladığı örtü.
İztiba: Ridanın bir ucunu sağ koltuk
altından geçirip sol omuz üzerine atmak. Böylece sağ omuz ve kolu ihramın
dışında bırakmaktır. Remel yapılması gereken tavafların bütün şaftlarında iztiba
sünnettir. Tavaf bitince omuz örtülür. Tavaf namazı omuz örtülü olarak kılınır.
Remel yapılan tavaflar dışında hiçbir zaman iztiba yapılmaz.
Kubbe-i
Hadra: Peygamber efendimizin kabrinin üzerindeki yeşil kubbe.
Makam-ı
İbrahim: Hazret-i İbrahim’in Kâbe’yi inşa ederken ve insanları hacca davet
ederken üstüne çıktığı taşın bulunduğu yer.
Mekki: Mekke’de ve Mikât
sınırları içinde ikamet eden kimseler.
Menâsik: Hacla ilgili fiil ve
ibadetler.
Merve: Sa’yin yapıldığı iki tepeden biri. Sa’y Safâ ve Merve
tepeleri arasında yapılır.
Mes’a: Sa’yin yapıldığı yer. Safâ ve Merve
arası.
Mescid-i Haram: Beytullahın etrafındaki Mesciddir.
Mescid-i
Hif: Yetmiş peygamberin namaz kıldığı Minâdaki mesciddir.
Mescid-i
Kıbleteyn: Peygamber efendimiz Medine-i münevverede öğle veya ikindi namazında
iken kıblenin Kudüs’ten Kâbe’ye dönülmesi emrinin geldiği
mescid.
Mescid-i Kuba: Peygamberimizin hicret ederken, Medine yakınında
Kuba köyünde yaptırdığı mescid.
Meş’ar-il Haram: Müzdelife’de bir tepe.
Müzdelife vakfesinin bu tepede yapılması sünnettir.
Mikât: Afakilerin
ihrama girdikleri yerler ki Mekke’ye en uzağı Zülhuleyfe en yakın
yerlerdir.
Minâ: Mekke ile Müzdelife arasında, Harem sınırları içinde
bulunan bir bölge. Hacıların cemreleri taşladıkları ve kurban kestikleri
yer.
Muhasser Vadisi: Minâ ile Müzdelife’yi birbirinden ayıran ve
hacıların Minâ’ya giderken durmamaları gereken yer. Burası Eshab-ı filin durak
yeri idi.
Mültezem: Kâbe’nin kapısı ile Hacer-ül Esved arasında kalan
Kâbe duvarında birkaç taştır.
Müzdelife: Arafat ile Minâ arasında kalan,
Adem aleyhisselamla Havva validemizin yeryüzünde ilk buluştukları yer. Haccın
vaciplerinden müzdelife vakfesi burada yapılır.
Nafile: Farz ve vacip
ibadetlerinin dışında sünnetler de dahil olmak üzere yapılan
ibadetler.
Niyet: Niyetin sözlük manası: Bir şeye kalben azim, kasd ve
ona yönelmekten ibarettir. Fıkıhta ise: Allah rızasını kazanmak için ilahi bir
emri yerine getirmekte kalben ona yönelmek demektir.
Nüsük: Hac ve umrede
yerine getirilmesi lazım olan işlerden herbiri, ibadet.
Remel: Erkeklerin
tavafın ilk üç şaftında kısa adımlarla koşarak ve omuzları silkerek çalımlı ve
süratli yürümeleri. Devamında say yapılacak tavaflarda Remel yapılması
sünnettir. Sonunda say yapılmayacak tavaflarda Remel yapılmaz.
Rida:
İhramlının belden üst kısmına örttüğü dikişsiz örtü.
Rükn-i Hacer-il
Esved: Kâbe’nin Hacer-il Esved tarafındaki köşesi.
Rükn-i Iraki: Kâbe’nin
Bağdat’a karşı olan köşesi.
Rükn-i Şami: Kâbe’nin Şam’a karşı olan
köşesi.
Rükn-i Yemani: Kâbe’nin Yemen tarafında olan güney köşesidir.
Burası da Hacer-ül esved gibi selamlanır.
Sa’: Hacim ölçen bir ölçek. 1
Sa’ 4,2 litre buğday alan bir hacim ölçüsü birimi ki 3500 gram
kadardır.
Sa’y: Safâ ve Merve tepeleri arasında Safâ’dan başlayarak
Merve’ye, Merve’den Safâ’ya dört gidiş, üç geliş.
Safâ: Sa’yın başladığı
tepe.
Salevat-ı Şerife: Peygamber efendimiz için okunan dualar.
Allahümme Salli ve Allahümme Barik duaları.... “Allahümme Salli ala Seyyidina
Muhammedin ve alâ âli Seyyidina Muhammed....” demek.
Şavt: Tavafta,
Hacer-i Esved hizasından başlayıp Kâbe’nin etrafında dönerek tekrar aynı hizaya
gelmek. Sa’yda ise Safâ’dan Merve’ye yahut Merve’den Safâ’ya bir kere gitmek.
Her tavafta ve sa’yde yedişer şavt vardır.
Şebeke-i Saadet: Hücre-i
Saadetin dış duvarı etrafına yerden Mescid-i Nebi’nin tavanına kadar yükselen
demir parmaklık.
Tavaf: Kâbe’nin etrafında, Hacer-i esvedden başlayıp
Kâbe sola alınarak yedi kere dönmektir.
Tavaf-ı Kudum: Mekke-i
mükerremeye varınca, yapılan ilk tavaf, Afakiler için sünnettir.
Tavaf-ı
Nafile: Mekke-i mükerremede bulunanların vakit vakit yaptıkları nafile
tavaf.
Tavaf-ı Sadr: Hac esnasında cemrelerin taşlanması bittikten sonra
Minâ’dan Mekke’ye gelindiğinde yapılan tavaf. Tavaf-ı Veda da denir. Hac
vazifeleri bununla sona erer.
Tavaf-ı Umre: Umreye niyet edenin yaptığı
tavaf. Yedi şavt.
Tavaf-ı Veda: Tavaf-ı Sadr.
Tavaf-ı Ziyaret:
Arafat’tan indikten sonra, kurban bayramı günlerinde yapılan tavaf. Tavaf-ı
ifâda da denir.
Tavaf-ül ifâda: Tavaf-ı Ziyaret
Tehlil:
“La ilahe illallahü vahdehü la şerike leh
lehü’l-mülkü ve lehü’l-hamdü ve hüve ala külli şey’in
kadir” demek.
Tekbir: “Allahü ekber, Allahü
ekber. La ilahe illallahü vallahü ekber. Allahü ekber ve lillahi’l hamd” demek.
Telbiye: “Lebbeyk. Allahümme Lebbeyk. Lebbeyk lâ şerîke leke lebbeyk.
İnnel hamde ven-ni’mete leke vel-mülke lâ şerîke lek” demek.
Tetavvu':
Nafile ibadet.
Terviye günü: Zilhiccenin sekizinci günü. Bugün Minâ’ya
çıkmak ve geceyi orada geçirmek sünnettir.
Udhiye: Kurban bayramında
Allah rızası için kesilen vacip kurban.
Umre: Hac zamanı olan beş günden
başka, senenin her günü, ihram ile yapılan, tavaf ve sa’y yapmak ve saç kazımak
veya kesmektir.
Vadi-yi Urene: Arafat ovasında bir vadi. Arefe günü
Arafat’ın Vadi-yi Urene denilen yerinden başka herhangi bir yerinde öğle ve
ikindi namazlarından sonra vakfeye durmak, haccın farzlarındandır.
Vakfe:
Durma. Arefe günü Arafat’ın Vadi-yi Urene denilen yerinden başka herhangi bir
yerinde, öğle ve ikindi namazlarından sonra bir miktar durmak. Bu farzdır.
